وصیت امام صادق علیه السلام به عمران بصری
( عنوان بصرى ) پیرمردى بود که هفتاد و چهار سال از عمرش مى گذشت ، او مى گوید.
گفتم : ( یا ابا عبدالله ! مرا وصیتى بفرما.) فرمود: نه چیز وصیت مى کنم ، این نه چیز وصیت من به کسانى است که بخواهند در راه خدا قدم بردارند، از خدا مى خواهم که تو را موفق بدارد تا آنها را به کار بندى . سه چیز از آن نه چیز درباره ریاضت نفس است ،و سه چیز درباره بردبارى ،و سه چیز در دانش آموزى است ، پس نیکو به خاطرم بسپار، مبادا به آنها با دیده حقارت بنگرى .
(عنوان ) مى گوید: (کاملا توجه کردم ببینم حضرت چه دستور مى دهد؟)امام فرمود: اما آنکه درباره ریاضت است :
1. مبادا چیزى را که اشتها ندارى ، بخورى ، که حماقت و ابهلى مى آورد. جز به هنگام گرسنگى چیزى مخور.
2. چون خواستى بخورى ، از حلال بخور و نام خدا را ببر.
3. به یاد حدیث رسول خدا صلى الله علیه و آله باش که فرمود: آدمى ظرفى را پر نکرد که شرش از شکم بیشتر باشد، و چون ناچار باید بخورى ، یک سوم شکم را براى غذا و یک سوم را براى نوشیدن و یک سوم دیگر را براى نفس کشیدن بگذار.
و اما آنکه درباره بردبارى است :
1. کسى که به تو گفت : اگر یکى بگویى ، ده جواب خواهى شنید، به او بگو: اگر ده هم بگویى ، یک پاسخ از من نخواهى شنید!
2. کسى که تو را ناسزا گفت ، بگو: اگر در آنچه میگویى راستگویى از خدا مى خواهم که مرا بیامرزد و اگر در آنچه مى گویى ، دروغگوى از خدا مى خواهم که تو را بیامرزد.
3. هر کس تو را تهدید به جور و غدر کرد، تو او را وعده نصیحت و دعابده .
و اما آنکه در بار دانش است :
1. هر چه نمى دانى ، از دانشمندان بپرس ، و مبادا پرسش ، و مبادا پرسش تو به آن منظور باشد که انان را در تنگناى جواب قرار دهى و یا ازمایش کرده باشى .
2. و مبادا که به راى خود عمل کنى ، تا مى توانى راه احتیاط را از دست مده .
3. از فتوا دادن بگریز، هم چنان که از شیر مى گریزى ، و گردنت را پل پیروزى دیگران مکن .
سپس امام صادق علیه السلام فرمود: ( یا ابا عبدالله ! از نزد من برخیز که نصیحت لازم را به تو کردم و ورد مرا بر هم مزمن که من درباره خودم مرد بخیلى هستم (بسیار مواظب وقت خود هستم )..)
×××××××
پاورقی:1- بحار الانوار، ج 1، کتاب العلم ، باب 7، حدیث 17، ص 224 .