حق زبان  &

  ?واماحَق اللسان فَاکرامٌه عن الحُنَی وتعویٌده علی الخیر،....

«اماحق زبان این است که اوراگرامی داری ازاین که به فحش عادت کند. بلکه اورا به سخن خوب وشایسته وادارش کن. اورامودب دارودرکام نگاه دار،مگردرمحل حاجت وبرای سوددین ودنیا،وآن راپرگوئی ویاوه سرایی کم فایده که ایمن اززیانش نیست ودرآمدش کم است معاف داری . زبان ،گواه خودودلیل برآن شمرده می شود،وآراستگی عاقل به زیورعقل خوش زبانی اوست، ومددی جزازناحیه خدای بزرگ وجودندارد»(1)

غیبت یکی ازآفات زبان

تعریف غیبت : مرحوم شهیدثانی ازعلماء بزرگ درکتاب «کشف السریه» غیبت را چنین تعریف کرده است : «سخن گفتن ازفردی درغیاب اوبه چیزی که ازنسبت دادنش به اواکراه داشته باشدودرنظرعرف نقص محسوب گرددوقصدنقص واردکردن به طرف راهم داشته باشد»

ازابوذرمعنی غیبت را پرسیدند.اونیزدرپاسخ فرمود: «سخن گفتن درغیاب برادرمسلمانت به چیزی که اگربشنودناراحت شود.»

غیبت دردیدگاه شارع مقدس اسلام حرام شناخته شده است .شیخ مرتضی انصاری (رحمته اله) درکتاب مکاسب غیبت را به دلائلی حرام دانسته وبه این آیات برای حرمت آن تمسک جسته است .

«نبایدبرخی ازشماازبرخی دیگرغیبت کند،آیادوست می داردیک نفرازگوشت برادر مرده خودبخورد؟! قطعاً ازاین کراهت دارید» (2)

درغیبت ،مقداری اززشتی وشناخت عمل برای این است که هردونفر گوینده وشنونده بریک فردبی دفاع حمله کنند. یکی ازگوشت مرده ای رامی خوردکه فاقدحس وقدرت است ودیگری برکسی می تازدکه حاضردرجلسه نیست تاازخوددفاع کند. قرآن دراین تشبیه چهارمطلب رادرنظرگرفته است:

1- مسلمان وبرادرمذهبی مانندبرادرنسبی است.

2- آبرووحیثیت اومانندگوشت اومی باشد.

3- سخن گفتن درغیاب اووآبروی اورابرباددادن بسان خوردن گوشت اوست.

4- ازاین که اودرمجلس حاضرنیست وازاین جمله ناجوانمردانه غافل است ونمی توانددفاع کندگویااومانندمرده ای است که موردحمله قرارگرفته است .وشایدبه همین خاطر علی(ع) غیبت کننده رابیچاره وزبون خوانده وفرموده :«غیبت ، تلاش انسان زبون وبی عرضه است » .(3) 

1- رساله حقوق امام سجاد(ع)

2- سوره هجرات آیه 12

3- کتاب شرح غررودرخوانساری جلد1، ص 268