دعا از امتیازات شیعه

از ویژگى هایى که شیعه دارد و دیگران ندارند و به وسیله ى آن توانست از سایرین امتیاز پیدا کند، دعا و نیایش است .

دانشمندان تشیع پیرامون اهمیت و فضیلت ، آداب و شرایط دعا کتاب هایى را نگاشته اند و درباره دعاهایى که از اهل بیت (ع ) وارد شده ، بیش از ده ها کتاب بزرگ و کوچک تاءلیف کرده اند. در این کتاب ها توجه عمیق پیامبر (ص ) و دودمانش به دعا و نیایش و تاءکیدهاى فراوانشان یادآورى شده است ، تا آنجا که از آنها نقل گردیده :

افضل العبادة الدعاء.

دعا بهترین عبادت هاست .

احب الاعمال الى الله عزوجل فى الاءرض الدعاء .

دعا و نیایش محبوب ترین اعمالیست که در روى زمین به سوى خدا عرضه مى شود.

ان الدعاء شفاء من کل داء.

دعا درمان هر دردیست .

درباره ى امیر المؤ منین على (ع ) نقل شده که آن بزرگوار دعاء بود یعنى بسیار دعا و نیایش مى کرد.

عن الصادق (ع ) قال : کان امیر المؤ منین (ع ) رجلا دعاء . (1)

دعاهاى آن حضرت همانند خطبه هایش نشانه یى از نمونه هاى بلاغت عربیست ؛ مانند دعاهاى مشهورى که به کمیل بن زیاد آموخت . این دعا محتوا معارف الهى و حقایق پر مغز دینیست که شایستگى آن را دارد تا براى هر فرد مسلمانى تابلو و برنامه عالى و صحیح دینى و تربیتى باشد.

درباره ى امام حسین (ع ) نقل شد که ، آن بزرگوار به هنگام حمله ى دشمن در عصر تاسوعا به قمر بنى هاشم فرمود: به سوى آنان برو، و اگر توانستى ، امشب را مهلت بگیر، تا به نماز و استغفار و مناجات با پروردگارمان بپردازیم . خدا مى داند که من به نماز و تلاوت قرآن و استغفار و مناجات با خدا علاقه ى شدید دارم . (2) امام حسین (ع ) از لشکر عمر سعد مهلت گرفت ، اما نه به خاطر اینکه یک روز بیشتر زنده بماند و یا راه فرار یا چاره یى پیدا کند، بلکه امام مى خواست :

1. یک شب از عمر باقى مانده اش را با معبود و معشوقش به راز و نیاز و مناجات بپردازد، چنان که خودش این مطلب را بیان فرمود.

2. به پیروانش بخصوص شیعیان بفهماند که در همه حال ، حتى در بحبوحه ى جنگ و سختى ها، با قرآن همدم و ماءنوس باشند و از دعا و استغفار غفلت نورزند.

3. صداى قرآن خواندن و استغفار و مناجاتش را به گوش لشکر دشمن برسانند که شاید دست از ضلالت و گمراهى بردارند. نقل مى کنند که ، به واسطه ى این عمل امام ، در آن شب سى نفر از لشکر دشمن به سپاه امام پیوستند.

درباره ى امام سجاد (ع ) نقل شده که ، آن بزرگوار زین العابدین بود و این لقب را پیامبر اکرم (ص ) به او داده است .

امام سجاد (ع ) در دوران حکومت بنى امیه ، وقتى در بن بست واقع شد و نتوانست تبلیغ کند و حق را بگوید مبارزه ى خویش را در قالب :

1. دعا و نیایش .

2. گریه و شیون .

3. برده دارى و برده فروشى شروع مى کند.

مجموع دعاهاى امام سجاد (ع ) به نام صحیفه سجادیه معروف است که به آن :

1. اخت القرآن .

2. انجیل اهل البیت .

3. زبور آل محمد.

لقب داده اند. در سال 1353 (ه ق ) مرجع فقید و مرحوم آیت الله العظمى مرعشى (ره ) نسخه یى از صحیفه ى سجادیه را براى علامه ى معاصر، مؤ لف تفسیر طنطاوى (مفتى اسکندریه ) به قاهره فرستاد. وى پس از دریافت این هدیه ى گرانبها و ستایش فراوان از آن ، در پاسخ چنین نوشت :

این از بدبختى ماست که تاکنون بر اثر گرانبهاى جاوید که از مواریث نبوت است ، دست نیافته بودیم ، من هر چه در آن مى نگرم ، آن را از گفتار مخلوق برتر و از کلام خالق پایین تر مى یابم .

حضرت امام خمینى (ره ) مى فرماید:

شما اگر ادعیه ى امام سجاد و سایر ائمه را ملاحظه بفرمایید، مشحون است از اینکه مردم را بسازند براى امرى بالاتر از آنکه ، مردم عادى تصور مى کنند (دعوت به توحید) (دعوت به اعراض از دنیا). شیعه علاوه بر صحیفه ى سجادیه ، مصباح امتهجد شیخ طوسى و اقبال سید بن طاووس و مفاتیح محدث قمى و زادالمعاد علامه مجلسى دارد.

حضرت امام خمینى (ره ) در وصیتنامه ى سیاسى و الهى خویش ‍ مى فرماید:

ما مفتخریم که ادعیه ى حیات بخش که او را قرآن صاعد مى خوانند، از ائمه ى معصومین ماست . ما به مناجات شعبانیه ى امامان و دعاى عرفات حسین بن على (علیهما السلام ) و صحیفه ى سجادیه ، این زبور آل محمد و صحیفه ى فاطمیه که کتاب الهام شده از جانب خداوند تعالى به زهراى مرضیه است ، از ما است .

پس مفاتیح از نظر امام ، کتاب اخلاق ، کارخانه ى انسان سازى و کلام صاعد است ، یعنى کلامى که از طرف بندگان به محضر مقدس خدا مى رود؛ و قرآن کلام نازل است ، یعنى از طرف خدا بر بندگان نازل شده است ، از حجاب هاى نورانى و ظلمانى تنزل کرده است ، تا بالآخره قابل فهم شده و قابل دیدن و شنیدن شده است .

دعاهایى که از پیامبر (ص ) و اهل بیت آن حضرت (علیهم السلام ) وارد شده ، بهترین مکتب و مسلک تربیتى و سرمشق و الگو براى هر فرد مسلمان در زندگانى خواهد بود؛ مکتبى که نیروى ایمان و عقیده ى راسخ و روح سلحشورى و فداکارى و ایثار در راه حق و حقیقت را در انسان به وجود مى آورد. رمز عبادت و پرستش حق را مى شناساند و مزه ى مناجات و دلبستگى به خداوند را مى چشاند و وظیفه شناسى و پیروى از دین و کسب عواملى که انسان را به خدا نزدیک مى کند و رستگار و سعادتمند مى سازد، به بشر مى آموزد و انسان را از تباهى ها و هواپرستى و بدعت هاى غلط دور مى سازد. (3)

××××××

پاورقی:1- بحار، ج 90، ص 304.

2- الارشاد، ص 240، به نقل از مجله ى حکومت اسلامى ، ص 145، سال هشتم شماره اول بهار 82، شماره پیاپى 27.

3- مسائل اعتقادى ، ص 123، تاءلیف شیخ محمد رضا مظفر.

کلید سعادت   :نام مؤ لف : رحمت الله عرب نوکندى