&رسول رحمت &
قال الله تعالی :
? محمدرسول الله والذین معه اشداء علی الکفاررحماء بینهم (سوره فتح آیه29)
یکی ازاصول مهمی که درسیره اجتماعی رسول گرامی اسلام (ص) اهمیت بسیارزیادی داشته ومایه قوام ودوام مناسبات اجتماعی دردرون جامعه اسلامی می باشداصل برخورد بادیگران ازسررفق وملایمت وبه دورازدرشتی وخشونت است. وحضرت درمعاشرتهای اجتماعی بعنوان یکی ازسازنده ترین عناصردراصلاح جامعه وروابط ومناسبات اجتماعی بارفق ومداراوخوشرویی بادیگران رفتارمی نمودند.
سیره نویسان از حضرت امام حسین(ع) درتوصیف برخوردهای اجتماعی پیامبراسلام (ص) نوشته اند:‹کان دائم البشر،سهل الخلق ،لیّن الجانب ،لیس بقظّ ولاغلیظ .›
پیامبر(ص)دائماً خوش رو وخوشخوی ونرم بود ، خشن ودرشت خوی نبود.
حضرت رسول(ص) سخت ازغلظتهای بی مورد وشدتهای نابجاپرهیزداشت وهرگز برای پیشبرد مقاصداجتماعی خویش، درمیان مسلمانان،ازحرکتهای تندعاری ازرفق ومدارابهره نگرفت . او،همان طورکه ماموربه برپائی واجبات بود،مامور به رفتاری ازسرمدارابود:
«ان ا... تعالی أمرنی بمداراه النّاس ،کما امرنی باقامه الفرائض» 2
آن حضرت بارفق ومدارا توانست جامعه رامتحول سازد وچنانچه این روحیه نبود،واین اصل مهم اجتماعی اعمال نمی گشت ،قطعاً امکان ایجادوحدت وپیوند وحرکت درجامعه میسر نمی شد.
محدثان وتاریخ نگاران دررابطه بافتح مکه می گویند:
پیش ازآنکه نیروهای اسلام واردشاهراههای مکه شوند ،پیامبر تمام فرماندهان رااحضارکردوفرمود: تمام کوشش من این است که فتح مکه بدون خونریزی صورت گیرد(بجزده مرد وچهارزن راکه دستور فرمودهرکجادستگیر شوند بلافاصله اعدام گردند) وپیامبر اکرم(ص) پس ازورود به مکه وسرنگون نمودن بتها به دست خود وحضرت علی(ع) که پس ازبالارفتن بردوش پیامبر بت بزرگ قریش راکه ازمس بود برزمین افکند وبازکردن درب کعبه دربین مردم مکه که همگی ازترس سکوت کرده بودند چنین گفت: ماذاتقولون ؟! وما ذاتظنون ؟! یعنی چه میگویند ودرباره من چگونه فکر میکنید؟ ! مردم بهت زده وحیران وبیمناک ،همگی باصدای لرزان وشکسته ،باآگاهی ازعواطف بزرگ پیامبرگفتند: ماجز خوبی ونیکی چیزی درباره تونمی اندیشیم ،ترابرادربزگوار خویش ، وفرزند برادر بزرگوار خودمی دانیم.
پیامبر(ص) که بالطبع روف ومهربان وباگذشت بود، چنین فرمودند: من نیز همان جمله ای راکه برادرم یوسف به برادران ستمگرخود گفت به شمامی گویم:
«امروز برشما ملامتی نیست ، خداگناهان شما را می آمرزد واو ، ارحم الراحمین است ». 3
وحتی پیامبر بزرگوار اسلام(ص) ازسخنان واشعار یکی ازافسران سپاه خود که هنگام ورد به شهرمکه ، چنین شعار میداد:
الیوم یوم الملحمه الیوم تستحل الحرمه
یعنی امروز روز نبرداست ، امروز جان ومال شما حلال شمرده می شود.
به سختی ناراحت شده وبرای تنبیه وی دستور دادند که پرچم ازدست وی گرفته شود وازمقام فرماندهی معزول گردند. حضرت علی(ع) مامورشد پرچم را ازوی بگیرد وبنا به نقلی فرزند آن افسر، به مقام فرماندهی منصوب گردید وپرچم را ازدست پدرگرفت واین افسر همان «سعدبن عباده» رئیس خزرج بود .
1- مکارم الاخلاق = طبرسی
2- خصائص الکبری = سیوطی
3- « مغازی واقدی » ج 2 ص38 ـ «بحار» ج10721و ...
(رحلت پیامبرگرامی اسلام وشهادت امام حسن مجتبی برهمه شیعیان جهان تسلیت باد)