?علی علیه السلام در قرآن(1)
?با عنایت به اینکه در ماه مبارک رجب، ماه میلادمولای متقیان علی (ع) قرار داریم لذا به بررسی مختصری در آیات وارده درشان امیرالمومنین علی (ع) می‌پردازیم:
تعداد آیات نازل شده درشان علی بن ابیطالب (ع)
براساس اعترافات علماء و دانشمندان خاصه و عامه بیشترین آیات مندرج وثنا در میان اصحاب رسول‌ا... (ص) از سوی خداوند متعال در حق مولی‌الموحدین علی (ع) نازل شده است. روایات متعدد و معتبری موجود است که این حقیقت را با صراحت هرچه تمامتر بیان میدارند. در این قسمت به تعدادی از روایات با استفاده از منابع اهل سنت اشاره می‌شود:
الف: گروهی از علمای اهل تسنن مانند «حافظ بن عساکر»،«گنجی شافعی»،«سیوطی»،«ابن حجر»،«خطیب بغدادی» و دیگران روایت مهمی را در این خصوص نقل کرده‌اند که در آن به تعداد آیات نازل شده درشان حضرت علی(ع) تصریح شده است:
عن ابن‌عباس قال: نَزلت فی علیِ ثَلاثُ مِائَه آیهٍ(1)
ب: گروه دیگری از علمای عامه این روایت را نقل نموده‌اند:
عن یزیدبن رومان قال: مانَزلَ فی احدمن القرانِ ما نَزلَ فی عَلی بن ابی طالب (2)
ج: حافظ الحسکانی که از علمای معروف اهل سنت است در کتاب شواهدالتنزیل این روایت را نقل میکند:
«از اصبغ بن نباته روایت شد که گفت، علی (ع) فرمود: قرآن در چهار بخش نازل شده، که یک چهارم آن درباره ما (اهل بیت) و یک چهارم درباره دشمنان ما، و یک چهارم سنتها و مثلها و یک چهارم واجبات و احکام است، پس برای ماست کرائم قرآن. «یعنی آیاتی که جوانمردی، مروت و بزرگی را بیان میکند مصداق بارز آن ما اهل بیت هستیم» (3)
ذکر نمونه‌های بارزی از این آیات
آیه اول: حق ولایت، با خدا و رسول (ص) و علی بین ابیطالب (ع) است.
سرپرست و رهبر شما تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آوردند و نماز را بر پای میدارند و در حال رکوع زکات می‌پردازند. (سوره مائده آیه 55)
تشریح آیه: مفسرین خاصه و عامه در بیان شان نزول این آیه شریفه که در آن به ولایت علی (ع) در کنار ولایت خدا و رسول (ص) تصریح شده است، نوشته اند: روزی امیرالمومنین در مسجد مشغول عبادت و نماز بود، هنگامی که حضرت به رکوع رفت سائلی وارد مسجد شد و تقاضای کمک کرد. آن بزرگوار در همان حال رکوع، انگشتر خود را به سائل نشان داد و سائل نیز آن را از انگشت مبارک حضرت خارج نمود و شادمان از مسجد بیرون رفت.
همچنین در روایتی از ابوذر رحمه‌ا... علیه نقل شده است که درشأن نزول این آیه گفت: روزی با رسول خدا در مسجد نماز می‌خواندم، سائلی وارد مسجد شد و از مردم تقاضای کمک کرد، اما کسی به او توجه نکرد. او دست خود را به آسمان بلند کرد و گفت: خدایا تو شاهد باش که من در مسجد رسول تو تقاضای کمک کردم ولی کسی مرا مساعدت نکرد. در این هنگام علی (ع) که در حال رکوع بود، با انگشت کوچک دست راست خود اشاره کرد. سائل نزدیک آمد و انگشتر را از دست آن حضرت بیرون آورد. پیامبر اکرم (ص) که ناظر این واقعه بود. بعد از فارغ شدن از نماز سر به سوی آسمان بلند کرد و با خداوند مناجات نمود و عرضه داشت: خداوندا من محمد پیامبر و برگزیده تو هستم، سینه مرا گشاده کن و کارها را بر من آسان فرما، و از خاندانم علی(ع) را وزیر من گردان تا به وسیله او پشتم قوی و محکم گردد.
ابوذر می‌گوید: هنوز دعای پیامبر پایان نیافته بود که جبرئیل نازل شد و به پیامبر (ص) گفت: بخوان، پیامبر فرمود چه بخوانم؟ گفت بخوان «انما ولیکم ا...»(3)
آیه دوم: خداوند متعال عمل امیرالمومنین را به عنوان الگو معرفی میکند:
«کسانی که مال خود را انفاق میکنند در شب و روز، پنهانی و آشکارا، آنان را نزد پروردگارشان پاداش نیکو خواهد بود و هرگز بیمناک و اندوهگین نخواهند بود»(سوره بقره آیه 274)
تشریح آیه : جمع علمای خاصه و جمعی از علمای معروف اهل سنت با استفاده از روایات نوشته‌اند این آیه شریفه درباره علی(ع) نازل شده است. این عده در موارد متعدد به نقل از ابن‌عباس چنین نگاشته‌اند:«نزد علی‌ابن ابیطالب چهار درهم بود که حضرت یک درهم را شب و درهم دیگر را روز و درهم سوم را در خفاء و چهارم را آشکارا انفاق نمود و خداوند به جهت اهمیت این عمل، آیه فوق را بر پیغمبر اکرم(ص) نازل فرمود(4)
ادامه دارد****
پاورقی:1-خطیب بغدادی درشماره3275ازتاریخ بغداد-شیخ سلیمان قندوزی حنفی درینابیع الموده باب42-گنجی شافعی درباب 62ازکتاب کفایه الطالب-سیوطی درکتاب تاریخ الخلفاء و...
2-این بحثدرحدیث940ازترجمه امیرالمؤمنین(ع)ازتاریخ دمشق-ابن حجردرکتابصواعق،ص76-سیوطی درتاریخ الخلفاء ص171-شبلنجی درنورالابصارص73و...
3-مجمع البیان ج3ص324وتفسیرالمیزان ج6،ص1تا24وتفسیرنمونه ج4،ص422-فخررازی درتفسیرمعروف خود –گنجی شافعی درباب 62ازکفایه المطالب –شیخ سلیمان قندوزی درکتاب ینابیع الموده ص251
40-ابن اثیردرشرح حال امیرالمؤمنین(ع)ازکتاب اسدالغایه بیضاوی درتفسیرخود
