حجت الاسلام حسن رضا رضایی پژوهشگر قرآنی و استاد حوزه و دانشگاه  در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با میوه ها و سبزیجاتی که در قرآن مورد اشاره قرار گرفته‌اند و علل اشاره قرآن به نام آنها گفت: خداوند در آیه 89 سوره نحل  یادآور شده است که قرآنی که نازل شده روشنگر هر چیزی است و در آن همه چیز بیان شده است.

وی افزود:  براساس این آیه برخی علما چون غزالی اعتقاد دارند که قرآن همه علوم را مطرح کرده است، به همین دلیل وی استدلال کرده است که بیش از 72 هزار علم را می توان از قرآن استخراج کرد و برهمین اساس، وی وقوع زلزله را در قرن هشتم پیش بینی کرده بود و اعتقاد داشت از آنجا که عقل ما اجازه نمی دهد نمی توان این علوم را از قرآن استخراج کنیم و عدم اطلاع ما از این علوم از ناتوانی ما نشأت می گیرد نه نقص قرآن.

در قرآن هر موضوعی در راستای هدایت عنوان شده است

نویسنده کتابهای "قرآن و فرهنگ زمانه" و "درآمدی بر تفسیر علمی قرآن" گفت: برخی مفسرین و دانشمندان اسلامی اعتقاد دارند مفهوم آیه 89 سوره نحل این نیست که تمام علوم در قرآن نهفته باشد، بلکه این است که قرآن هر چیزی که در راستای هدایت است بیان کرده است. به ویژه اگر این موارد درباره هدایت معنوی و بحث اخلاق انسان باشد، مطرح شدن برخی مسائل علمی به صورت گذرا بوده و در راستای تربیت معنوی افراد مطرح شده است. برای مثال سوره مؤمنون از آیات 12 تا 14 مراحل خلقت بشر را مطرح می کند و در پایان آن می گوید" فتبارک الله احسن الخالقین" این موضوع به بحث خداشناسی اشاره دارد و بحث علمی آن مطرح نیست.

حجت الاسلام حسن رضا رضایی یادآور شد : درنهچ البلاغه هم مطالب علمی بسیاری نهفته است که در آن میان می توان به میوه شناسی و جانور شناسی اشاره کرد که در راستای خدا شناسی آمده است. در صحیفه سجادیه هم مطالب علمی در راستای خداشناسی آمده است.

وی با اشاره به اینکه مطرح شدن نام میوه ها و سبزیجات در قرآن با هدف بیان کردن روش تغذیه و مراحل تغذیه نبوده است گفت: نخستین هدف از توجه قرآن به میوه ها توجه دادن مؤمنان به قدرت خداوند است که این امر در آیه 160 سوره اعراف مطرح شده است. به طوری که خداوند با اشاره به این که از چیزهاى پاکیزه‏اى که روزیتان کرده‏ایم بخورید روزی انسانها را به قدرت خود نسبت داده است.

تعقل و تفکر از اهداف اشاره به میوه ها در قرآن

این استاد حوزه و دانشگاه در مورد هدف دیگر قرآن از نام بردن میوه ها و سبزیجات گفت: قرآن با هدف تعقل و تفکر مردم برخی از این میوه ها را نام می برد تا مردم در این میوه ها تعقل و تفکر کنند. به عنوان مثال می توان به سوره رعد آیه 4 اشاره کرد که خداوند می فرماید: و در زمین قطعاتى است کنار هم و باغهایى از انگور و کشتزارها و درختان خرما چه از یک ریشه و چه از غیر یک ریشه که با یک آب سیراب مى‏گردند و [با این همه] برخى از آنها را در میوه [از حیث مزه و نوع و کیفیت] بر برخى دیگر برترى مى‏دهیم بى گمان در این [امر نیز] براى مردمى که تعقل مى‏کنند دلایل [روشنى] است.

حجت الاسلام حسن رضا رضایی به عنوان سومین هدف به بحث پیامبر شناسی و نبوت اشاره کرد و گفت: در سوره بقره آیه 61  آمده است: و چون گفتید اى موسى هرگز بر یک [نوع] خوراک تاب نیاوریم از خداى خود براى ما بخواه تا از آنچه زمین مى‏رویاند از [قبیل] سبزى و خیار و سیر و عدس و پیاز براى ما برویاند [موسى] گفت آیا به جاى چیز بهتر خواهان چیز پست‏ترید پس به شهر فرود آیید که آنچه را خواسته‏اید براى شما [در آنجا مهیا]ست و [داغ] خوارى و نادارى بر [پیشانى] آنان زده شد و به خشم خدا گرفتار آمدند چرا که آنان به نشانه‏هاى خدا کفر ورزیده بودند و پیامبران را بناحق مى‏کشتند این از آن روى بود که سرکشى نموده و از حد درگذرانیده بودند.

میوه های قرآنی نشانی از لطف و رحمت الهی

این پژوهشگر قرآنی اظهار داشت: بیان نام میوه ها در قرآن همچنین با نشان دادن لطف و رحمت الهی نسبت به مردم هم بوده است و در این رابطه میوه ها را نام برده و در آخر از رحمت صحبت به میان می آورد. نشان دادن علم و آگاهی خداوند به بندگان از  جمله اهداف الهی در اشاره به این موضوع بوده که در آیه 59 سوره انعام این موضوع مورد اشاره قرار گرفته است.

وی تأکید کرد: استفاده صحیح از میوه ها و خوردنی ها و توجه به حقوق دیگران در امر تغذیه نیز باید در این رابطه مورد توجه قرار گیرد همانطور که قرآن در سوره بقره آیه 57 این مطلب را ذکر کرده است:" از خوراکیهاى پاکیزه‏اى که به شما روزى داده‏ایم بخورید، و آنان بر ما ستم نکردند بلکه بر خود ستم روا داشته اند.

عدم اسراف در تغذیه

رضایی گفت: عدم اسراف در تغذیه ، یکی از اهداف نام بردن میوه ها در قرآن بوده که در سوره طه آیه 81 و همچنین سوره انعام آیه 141 به این مسئله اشاره کرده است. خداوند در آیه 81 سوره طه فرموده است: از خوراکیهاى پاکیزه‏اى که روزى شما کردیم بخورید و[لى] در آن زیاده‏روى مکنید که خشم من بر شما فرود آید و هر کس خشم من بر او فرود آید قطعا در [ورطه] هلاکت افتاده است.

عبرتی برای اهل ایمان

وی با اشاره به اینکه خداوند در قرآن در رابطه با زیاده روی در این نعمتها به زیبایی اسراف را با خشم خداوند یکسان می داند اظهار داشت:  نام بردن از این میوه ها برای عبرت گیری و پند گیری دیگران هم صورت گرفته است به طوری که در سوره انعام آیه 99 طریقه رشد گیاهان را مورد اشاره قرار داده و یادآور شده است که گل به انار تبدیل می شود و چینش زیبای دانه های انار را مورد اشاره قرار داده و آن را عبرتی برای اهل ایمان دانسته است.

معادشناسی

وی گفت: بحث معاد شناسی از دیگر اهدافی است که خداوند مدنظر داشته است و با نام بردن برخی ازاین میوه ها ، معاد را برای انسان یادآوری می کند و برای مثال میوه های دنیوی را به میوه های بهشتی تشبیه می کند که از آن با اصطلاح تشبیه معقول به محسوس یاد می کنند.

اهمیت شکر نعمت

این استاد حوزه در ادامه با اشاره به قسم خداوند به برخی میوه ها چون آیه ای که با قسم خوردن خدا به تین و زیتون آغاز شده اظهار داشت: قسم خوردن خداوند به برخی میوه ها نشانه اهمیت این میوه ها است. قرآن همچنین فروانی میوه ها، گلها و گیاهان را مایه امتحان برای مردم دانسته و فرموده است که این میوه ها با هدف امتحان شما در اختیار شما قرار داده ایم تا امتحان کنیم که شما شکر نعمت به جا می آورید یا خیر.

وی همچنین تصریح کرد: بیان اعجاز یا شگفتی های علمی قرآن از دیگر اهداف اشاره خداوند به میوه ها و سبزیجات است. نباید تصور نکنیم که قرآن تنها درفصاحت و بلاغت دارای اعجاز است، بلکه قرآن در همه چیز دارای اعجاز است. این اعجاز می تواند موجب تقویت ایمان میان جوانان و حتی تشرف غیر مسلمانان به اسلام شود.

حجت الاسلام رضایی با بیان این که اکثر میوه هایی که در قرآن آمده برای سلامتی بدن بسیار مفید است گفت: برای مثال واژه عنب و جمع آن اعناب، به معنای انگور 11 بار در قرآن آمده است و در قرآن میوه بهشتی معرفی شده و دانشمندان آن را نزدیک به شیر مادر توصیف کرده اند، انگور دو برابر گوشت در بدن حرارت ایجاد می کند.

سیر، عدس، خیار، پیاز و زیتون در قرآن ذکر شده اند/ ترنجبین هم در قرآن آمده است

وی افزود: در قرآن از موز، سیر، عدس و پیاز و خیار نام برده شده است. هفت مرتبه در قرآن به زیتون اشاره شده است. سه بار انار مورد اشاره قرار گرفته است. خرما بیش از همه میوه ها در قرآن تکرار شده است. سدر، ریحان و گیاهی به نام "من" که فارسی آن ترنجبین است است نیز در قرآن مورد اشاره قرار گرفته است.