سه عامل مهم نهضت امام حسین
عامل اول:
گاه گفته می‌شود که یزید فرمان داده بود تا از امام حسین (ع) بیعت بگیرند، یعنی امام حسین (ع) رسماً حکومت یزید را بپذیرد و تسلیم حکومت او گردد و از آن حمایت کند، و چون امام حسین (ع) یزید را فردی نالایق، فاسق و ستمگر می‌دانست با او بیعت نکرد و همین موجب مخالفت دستگاه یزید با امام حسین (ع) و سرانجام قیام امام‌حسین (ع) بر ضد آن دستگاه گردید. بنابراین عامل و انگیزه اصلی قیام عظیم امام حسین بیعت نکردن با یزید بود تا در هر زمان حسینیان و پیروان حق، حکومت طاغوت را نپذیرند و تسلیم چنان حکومتی نشوند، بلکه بر ضد آن قیام کنند.
عامل دوم:
بعضی دیگر می‌گویند: هدف امام حسین (ع) از حرکت به سوی عراق، گردآوری نیروها و تشکیل حکومت اسلامی، و تحقق بخشیدن به آرمان‌های اسلام در پرتو حکومت اسلامی، و امکانات آن بود چنان‌که جد بزرگوارش رسول خدا (ص) از مکه به سوی مدینه هجرت کرد و در مدینه به تشکیل حکومت پرداخت و در پرتو آن اسلام وبرنامه‌های آن را به طور گسترده و عمیق در سطح جهان عرضه نمود.
عامل سوم:
محققان اسلامی عامل سومی را ذکر کرده‌اند و آن را عامل اصلی و مهم انگیزه قیام امام حسین می‌دانند و آن عامل امر به معروف و نهی از منکر بود. امام حسین (ع) وقتی می‌دید یزید آشکارا میگساری و قمار بازی می‌کند و از ارتکاب گناهان بزرگ باکی‌ندارد و مقدسات اسلام را زیر پای گذاشته، موجب ترویج باطل و فساد و نابودی ارزش‌های والای اسلام شده است، قیام کرد.
از سوی دیگر دو فریضه «امر به معروف و نهی از منکر» با توجه به اهمیت آن در اسلام و مراتب آن، او را الزام می‌کند که قفل سکوت را بشکند و فریاد بزند و اسلام عزیز و حیثیت مسلمانان را از خطر انحرافات یزید و یزیدیان نگهدارد. گرچه فریادشان در کوتاه مدت خاموش شد و موجب شهادتش گردید ولی در دراز مدت موجب نابودی ظلم و ظالم و احیای حق و حقیقت خواهد گردید.
