فضیلت شب اول رجب در کلام آیت الله مجتبی تهرانی 

رُوِیَ عَنْ عَلیٍّ علیه السّلام قال :

مَا کَانَ اللهُ لِیَفْتَحَ عَلی عَبْدٍ بَابَ الْشُّکْرِ وَ یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الزِّیَادَه وَلا لِیَفْتَحَ عَلی عَبْدٍ بَابَ الدُّعاءِ و یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الاِجَابَهِ وَلا لِیَفْتَحَ لِعَبْدٍ بَابَ التَّوْبَهِ وَ یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْمَغْفِرَهِ. 

 ترجمه حدیث: از امیرالمومنین(علیه السلام) منقول است که فرمودند: این‏چنین نیست که خداوند متعال درِ شکر را بر روی بنده‏ای بگشاید و از آن طرف باب زیادتیِ نعمت را بر روی او ببندد؛ و درِ دعا را بر روی بنده‏ای بگشاید و از آن طرف باب اجابت را بر روی او ببندد؛ و درِ توبه را بر روی بنده‏ای بگشاید و از آن طرف باب مغفرت و آمرزش را بر روی او ببندد.

شرح حدیث: امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرمودند: «مَا کَانَ اللهُ لِیَفْتَحَ عَلی عَبْدٍ بَابَ الْشُّکْرِ وَ یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الزِّیَادَه»؛ این‏طور نیست که خداوند درِ شکر را بر روی بنده‏ای بگشاید و از آن طرف باب زیادتی را نعمت را بر روی او ببندد. آن‏گاه که خداوند امر می کند شکرگذارِ من باش، وقتی بنده ستایش و ثنا و حمد او را به جای آورد، خداوند درِ زیادتی نعمت را بر روی او می گشاید. همچنان‏که در آیه شریفه می-فرماید: «لَإِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ».  اگر شکرگذارى کنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود.

 «وَلا لِیَفْتَحَ عَلی عَبْدٍ بَابَ الدُّعاءِ و یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الاِجَابَهِ»؛ این‏طور نیست که خداوند درِ دعا و مسألت را بر روی عبد بگشاید و از آن طرف درِ اجابت و پاسخ مثبت را بر روی او ببندد. خدا این‏طور نیست که بگوید «بخواه»، بعد وقتی بنده درخواست کرد، خدا او را محروم کند. در آیه شریفه می فرماید: «اُدْعوُنِی اَسْتَجِبْ لَکُمْ».  مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم.‏

 «وَلا لِیَفْتَحَ لِعَبْدٍ بَابَ التَّوْبَهِ وَ یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْمَغْفِرَه»؛ خداوند این‏طور نیست که از سویی درِ توبه را بر روی بنده‏اش بگشاید، ولی از آن طرف درِ مغفرت و آمرزش را بر روی او ببندد. خدا این‏طور نیست که بگوید «معذرت بخواه»، ولی عذر بنده را نپذیرد. در قرآن کریم می فرماید: «وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً».  همگى به درگاه خدا توبه کنید. هنگامی که خود او خطاب می کند «تُوبُوا» آیا می خواهد توبه را قبول نکند؟!

 در اینجا علی (علیه السّلام) بین سه چیز با سه چیز دیگر تلازم درست می کند: 1- بین شکر و زیادتی نعمت  2- بین دعا و اجابت 3- بین توبه و مغفرت؛ و این سه یعنی «شکرگذاری و دعا کردن و توبه کردن»  از ناحیه خداوند آمده و او امر کرده پس پی‏آمدش این است که حال که این درها را باز کرده باید آن درها را هم باز کند.

 این جملاتِ علی (علیه السلام) در این روایت بود. اما به علّت اینکه امشب به حسب ظاهر شب اوّل ماه رجب است، تذکّری عرض می کنم. در بین ماه‏های سال، ماه رجب از ماه‏هایی است که اختصاص دارد به همین مسائلی که در روایت اشاره شد؛ یعنی دعا و استغفار و توبه.

 در روایتی امام صادق (صلوات الله علیه) از پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) نقل می فرماید که آن حضرت فرمودند : «رَجَبٌ شَهْرُ الِاسْتِغْفَارِ لِأُمَّتِی أَکْثِرُوا فِیهِ مِنَ الِاسْتِغْفَارِ فَإِنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ».  ماه رجب ماه استغفار امّت من است. پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است. در مورد این ماه وارد شده است که بسیار بگویید: «اَسْتَغْفِرُالله وَ اَسْئَلُهُ التَّوبَة».

 همچنین از آن حضرت نقل شده که فرمودند: «مَنِ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ فِی رَجَبٍ وَ سَأَلَهُ التَّوْبَةَ سَبْعِینَ مَرَّةً بِالْغَدَاةِ وَ سَبْعِینَ مَرَّةً بِالْعَشِیِّ یَقُولُ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ فَإِذَا بَلَغَ تَمَامَ سَبْعِینَ مَرَّةً رَفَعَ یَدَیْهِ وَ قَالَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ تُبْ عَلَیَّ فَإِنْ مَاتَ فِی رَجَب مَاتَ مَرْضِیّاً عَنْهُ وَ لَا تَمَسُّهُ النَّارُ بِبَرَکَةِ رَجَبٍ ‏». 

 یعنی کسی که در ماه رجب هفتاد مرتبه در هنگام طلوع آفتاب و هفتاد مرتبه در هنگام غروب آفتاب بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و سپس دستها را بلند کند و بگوید: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ تُبْ عَلَیَّ»، اگر در ماه رجب بمیرد خدا از او راضی باشد و به برکت ماه رجب آتش او را مسّ نکند.

 همین‏ها است که در تمام روابط مادی و معنوی برای ما گره گشا است. این ایام را غنیمت بشمرید. بخصوص امشب را که شب اوّل ماه رجب است. در روایتی امام صادق (علیه‏السلام) فرمودند که براى امیرالمؤمنین علی (علیه‏السّلام)) شگفت‏انگیز بود که در چهار شب از ایام سال بی‏کار بماند (و عبادت نکند) و آن چهار شب عبارت بودند از شب اوّل ماه رجب، شب نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان.  بنابر این، این شب‏ها اختصاص دارد به دعا و اجابت دعا.

 لذا می خواستم به دوستان سفارش کنم که امشب را از دست ندهید. امشب شبی است که باید هر لحظه-اش را غنیمت بشمارید. همه ما گرفتاریم؛ من بعید می دانم کسی در اینجا باشد که بگوید من گرفتاری ندارم. اگر بگوید گرفتاری ندارم یا شوخی کرده یا نعوذبالله دروغ می گوید. همه ما گرفتاریم. حالا گره‏گشا کیست؟ خداست. بهترین موقعیت هم در دست شماست. در روایت علی(علیه‏السلام) هم ملاحظه کردید که فرمایش حضرت کاملاً بر طبق آیات قرآن بود. شکرش را بکن، نعمتش را اضافه می کند. امشب از او تقاضا کن، جوابت را می دهد. از آن‏طرف هم از خطاهایت استغفار کن، خداوند پوزشت را هم می‏پذیرد، ان‏شاءالله.