امام حسن مجتبی(ع) کریم اهل البیت

سال و روز ولادت

تاریخ‏نویسان در تعیین سال و روز ولادت آن بزرگوار، اقوال زیادی دارند که به مشهور و صحیح‏ترین آنها اشاره می‏شود.

شیخ جلیل مرحوم علی بن عیسی اربلی می‏نویسد: صحیح‏ترین اقوال آن است که امام حسن علیه‏السلام در نیمه‏ی رمضان سال سوم هجرت در مدینه طیبه متولد شده است. [1] .

ولی مرحوم محمد تقی سپهر در ناسخ می‏نویسد: آنچه از احادیث مختلف تحقیق کرده و نظر نهایی را اختیار نموده‏ام، این است که ولادت امام حسن علیه‏السلام در روز سه‏شنبه نیمه‏ی ماه رمضان سال دوم هجری بوده است. [2] .

نام‏گذاری حضرت

نام: حسن علیه‏السلام، این نام را خداوند متعال از نام خود که محسن است، جدا کرده و به حضرت عطا فرموده است.

مرحوم شیخ بن بابویه به سندهای معتبر از امام زین‏العابدین علیه‏السلام روایت کرده است: هنگامی که امام حسن علیه‏السلام متولد شد، حضرت فاطمه علیهاالسلام به امیرمؤمنان علیه‏السلام عرض کرد: او را نامی بگذار. حضرت امیر فرمود: در نام‏گذاری بر رسول خدا صلی الله علیه و آله سبقت نمی‏گیرم. زنانی که آنجا بودند، تازه مولود را با لباس زردی پیچیدند و به خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آوردند.

حضرت فرمود: مگر من شما را نهی نکرده‏ام که او را با پارچه زرد نپیچانید؟ پس پارچه‏ی زرد را کنار گذاشته، پس حضرت را به پارچه‏ی سفیدی پیچانده به محضر پیامبر صلی الله علیه و آله آوردند.

حضرت زبان خود را به دهان نوزاد گذاشت و نوزاد هم شروع به مکیدن زبان پیامبر صلی الله علیه و آله کرد سپس از امیرمؤمنان علیه‏السلام پرسید: او را نامی گذاشته‏ای؟ آن حضرت عرض کرد: من در نام‏گذاری بر شما سبقت نخواهم گرفت. رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز فرمود: من هم از پروردگار خود سبقت نمی‏گیرم. خداوند به جبرئیل خبر داد که برای محمد صلی الله علیه و آله پسری متولد شده است. برو به او سلام و تهنیت برسان بگو علی علیه‏السلام نسبت به تو مثل هارون است نسبت به موسی، او را به نام پسر هارون نام بگذار.

جبرئیل نازل شد و از طرف خدای بزرگ به او تبریک و تهنیت گفت و عرض کرد:

خداوند تبارک و تعالی به تو دستور داده که او را به نام پسر هارون نام بگذاری. حضرت فرمود: نام او چه بوده است؟ گفت شبر، فرمود: زبان من عربی است. جبرئیل گفت: نام او را حسن بگذار، پسر او را حسن نام گذاشت. [3] .

لقب حضرت

مرحوم خاتون‏آبادی (در جنات خلود) برای حضرت پانزده لقب نقل کرده است به ده مورد که اکثر تاریخ‏نویسان به آنها متعرض شده‏اند اشاره می‏شود: 1. تقی 2. طیب 3. زکی 4. سید 5. سبط 6. ولی 7. امین 8. مجتبی 9. حجت 10. زاهد.

مرحوم علی بن عیسی اربلی قدس سره می‏گوید: مشهورترین آنها تقی و بهترین آنها سید است که خود پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله این لقب را به ایشان داده است راویان موثق چنین نقل کردند که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «ابنی هذا سید» [4] .

کنیه حضرت

 ابومحمد، این کنیه را پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به آن حضرت داده است و غیر از این برای حضرت کنیه‏ی دیگری نقل نشده است.

نام پدر: حضرت امیرمؤمنان علی علیه‏السلام.

نام مادر: فاطمه زهرا علیهاالسلام دختر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله.

مادر رضاعی (شیری) آن حضرت، ام‏الفضل زن عباس بن عبدالمطلب که قبل از تولد امام حسن علیه‏السلام به خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد: «یا رسول الله! رایت فی المنام کان عضوا من اعضائک سقط فی حجری» ای پیامبر خدا! در خواب دیدم گویا اینکه عضوی از اعضای تو به دامن من افتاد.

سپس حضرت فرمود: چه خواب خوبی را دیده‏ای، نزدیک است که از فاطمه علیهاالسلام را فرزندی متولد شود و تو متکفل آن شوی و به آن شیر دهی. بعد از چند روز امام حسن علیه‏السلام متولد شد و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله او را به ام‏الفضل تحویل داد. ام‏الفضل مدتی از شیر پسرش قثم بن عباس را به آن حضرت داد و مادر شیری حضرت گردید. [5] .

××××××

پاورقی:1- کشف الغمه فی معرفة الائمه

2- ناسخ التواریخ ، زندگانی امام حسن(ع) ،ج1، ص119

3- امالی شیخ صدوق، مجلس 28،حدیث3

4- کشف الغمه فی معرفة الائمه ، ج2، ص518

5- جنات خلود،جدول امام حسن(ع)،معالی السبطین، ج1 ،ص5

کتاب آمال الواعظین،ج2،ص 463