حدیث غدیر

حدثنا عبدالله حدثنی ابی‏ثنا ابوالنضر محمد بن طلحه عن الاعمش عن عطیه العوفی عن ابی‏سعید الخدری عن النبی صلی الله علیه و آله و سلم قال: انی اوشک ان ادعی فاجیب و انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله عز و جل و عترتی کتاب الله حبل ممدود من السماء الی الارض و عترتی اهل بیتی و ان اللطیف الخبیر اخبرنی انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض فانظرونی بم تخلفونی فیهما.[1] .

«پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: به زودی از سوی حق دعوت خواهم شد و اجابت می‏کنم، من در میان شما دو گوهر گرانبها بر جای می‏گذارم، کتاب خدا و عترت خویش، کتاب خدا ریسمانی کشیده از آسمان به زمین است. و عترتم اهل‏بیت من است.

خدای لطیف و دانا به من خبر داد که این دو، تا کنار حوض از یکدیگر جدا نمی‏شوند، بنگرید با آنها چگونه رفتار می‏کنید».

در برخی منابع اهل سنت «کتاب الله و سنتی» آمده است. در کنزالعمال 20 حدیث به این مضمون نقل شده [2] . که از میان آنها چهار حدیث «سنتی» یا «سنه نبیه» دارد. سه حدیث را ابوهریره نقل کرده که در یک مورد گفته:(ابونصر السجزی فی الابانه و قال غریب جدا عن ابی‏هریره). و حدیث چهارم از ابن‏عباس نقل شده است.

لیکن این دو طایفه تعارضی ندارند، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم کتاب خدا و عترت و سنت خود را به یادگار گذاشت و مردم را به حفظ و نگهداری از آنها توصیه نمود.

·         به تعبیر عالمان اصول، اینها دو مضمون مثبت هستند که در کنار یکدیگر قابل جمع‏اند.

نحوه‏ی استدلال به این حدیث شریف آن است که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم عترت و اهل‏بیت خود را همتای قرآن قرار داد. و فرمود آنها از یکدیگر جدا نمی‏شوند و راه نجات مسلمانان در تمسک جستن به این دو گوهر گرانبها است.

همه می‏دانند که قرآن دارای اوصافی از قبیل: نور، شفاء، رحمت، تبیان، بیان، فصل الخطاب، موعظه، هدایت و... می‏باشد، اگر همتا و قرین قرآن دارای این ویژگیها نباشد چگونه معقول و روا است که عدل قرآن قرار گیرد و راه نجات شود ؟! مگر نور با ظلمت می‏توانند صراط حق شوند ؟ مگر تبیان و بیان و قرینی که چنین نیست توان هدایت دارند ؟ مگر هادی و مضل می‏توانند هدایت کنند ؟

بنابراین از این قرین قرار دادن استفاده می‏شود که: همانگونه که کتاب الهی حجت بر خلق است، عترت و اهل‏بیت رسول‏خدا صلی الله علیه و آله و سلم نیز حجت بر خلق می‏باشند و کلام و فعل آنان دلیل و سند برای مسلمین است.

به طور یقین از مصادیق اهل‏بیت در این حدیث شریف، حضرت علی علیه‏السلام است که در واقعه غدیر به مقام خلافت و ولایت منصوب شد. و اگر حجیت فعل و سخن یک امام و پیشوا ثابت شد، حجیت سنت دیگر پیشوایان را می‏توان از گفته‏های او ثابت کرد. گرچه در سخنان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نام دیگر امامان علیهم‏السلام نیز آمده است.

این فراز از حدیث از جهت محتوا و دلالت مانند این حدیث شریف پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است که: اخبرنا محمد بن عبدالله الحفید ثنا احمد بن محمد بن نصر ثنا عمرو بن طلحه القناد الثقه المامون ثنا علی بن هاشم بن البرید عن ابیه قال حدثنی ابوسعید التمیمی عن ابی‏ثابت مولی ابی‏ذر قال کنت مع علی علیه‏السلام.... قال صلی الله علیه و آله و سلم: علی مع القرآن و القرآن مع علی لن یفترقا حتی یردا علی الحوض.[3] . قال الحاکم: هذا صحیح الاسناد.

«پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: علی علیه‏السلام همراه قرآن است و قرآن با علی علیه‏السلام است، این دو، تا کنار حوض از یکدیگر جدا نمی‏شوند ».

×××××××

پاورقی:1-مسنداحمد،ج3،ص14و17،ج4،ص367و371- السنن الکبری،ج2،ص148وج7،ص30وج10،ص114

2- کنزالعمال،ج1،ص185-188،ش943-955وص172-173،ش870-876

3- المستدرک ،ج2،ص124