&سیمای نصیحت وناصحین (مبحث اول)  &  

 ?الف – تعریف نصیحت درکتب لغت:

نصیحت(nasihat  )که خود یک کلمه عربی است به معنی پند واندرزمی باشد.(1)

وقتی می گوئیم فلانی رانصیحت کرد ، یعنی اوراموعظه نمودوتذکرداد ودوستی خودرابرای وی خالص نمود.(2)

علامه شعرانی درکتاب شریف «نثرطوبی» - که لغات قرآنی را ریشه یابی ومعنا می کند- درباره نصیحت این چنین آورده است : نصیحت به معنی خیرخواهی وارشادنمودن به راهی است که صلاح طرف باشد.

ب-تعریف نصیحت درکتب اخلاق :

«نصیحت » پاک نمودن نیت ازهرگونه شائبه کژی وناراستی دربرخوردراگویند.(3) ازاین روبانیرنگ و خدعه وحسادت درتضاد است.

ملااحمد نراقی (صاحب معراج السعاده) میگوید :نصیحت ضد حسد است وآن عبارت است ازدوست داشتن خیر ونعمتی که صلاح مسلمین باشد.(4)

ج-اهمیت فوق العاده نصیحت

زندگانی اجتماعی ما توأم باروابط وتأثیروتأثراتی خاص است. ازاین جهت هرانسانی نسبت به دیگری وظیفه دارد وحقوقی . وظیفه یکی نصیحت گویی وآن دیگری پندپذیری وبه کارگیری است .

درحدیثی ازرسول اکرم(ص) می خوانیم:هریک ازشماچنان که خیرخواه خویشتن است ، باید خیرخواه برادردینی خودباشد.

حضرت علی(ع) می فرماید : قومی که افراد آن نصیحت کننده نباشند و علاقه ای هم به نصیحتگران نداشته باشند ، هیچ خیر وبرکتی درآنان نخواهد بود.

د- وجوب نصیحت :

1- ازنظرعقل : به فکرهمه بودن وبرای نجات وهدایت یکدیگر کوشیدن درهرآئین ومسلکی ، وبرای هر عاقل وذی شعوری پسندیده است وعقلای عالم آنرا لازمه یک زندگی صحیح وسالم اجتماعی میدانند.

2- ازنظرقرآن باتوجه به آیات الهی وجوب نصیحت راازقرآن بخوبی می توان دریافت نمود . درسوره زاریات آیه55می فرماید: ای پیامبربایدپند وتذکردهی ، چه آن که تذکردلهای گرویده رانافع است.

ویادرسوره آل عمران آیه 104 می فرماید : حتماًبایدعده ای ازشمادیگران رابه سوی خیر دعوت نمایند وهمچنین درسوره اعلی ، آیه9 آمده است: ای رسول ! اگرپند ونصیحت نفعی داشته باشد ، حتماًباید تذکردهی .

3- ازنظراحادیث:امام صادق (ع) می فرمایند :برمؤمن واجب است که برادر دینی خود رانصیحت کند.

وامام باقر(ع) می فرمایند : هریک ازشماچنانچه ناصح وخیرخواه خوداست باید نسبت به برادران دینی نیزچنین باشید.(5)

1- فرهنگ معین ص4742

2- المنجدفی اللغه ، ص811

3- طبرسی ، مجمع البیان ص668

4- معراج السعاده ، ص289

5- نصیحت ازدیدگاه اسلام ،ص36-37