سیمای نصیحت وناصحین - قطره ای ازدریا

»» سیمای نصیحت وناصحین

&سیمای نصیحت وناصحین (مبحث دوم) &

?درمبحث اول مختصری راجع به تعریف نصیحت درکتب لغت وکتب اخلاق واهمیت ووجوب نصیحت مطالبی ارائه کردیم واینک ادامه بحث:

هـ ـ‌ دین ونصیحت :

براساس آنچه درکتابهای معتبرروایتی شیعه وسنی ثبت گردیده(1)دین ونصیحت باهم رابطه تنگاتنگی دارند.پیامبرگرامی اسلام(ص)دراین رابطه فرمودند: اساس تمام وکمال دین نصیحت است . ازآن حضرت سئوال شد،نصیحت برای چه کسی ؟ درپاسخ فرمود:نصیحت برای خدا،وکتاب او،ورسولش،رهبران دینی وحاکمان مذهبی وبرای عامه مسلمین(2)

توضیح:اول نصیحت برای خدا: یعنی ایمان واقعی به خداوندونفی عنوان هرگونه شائبه شرک والحاد ازذات وصفات اوست .ودیگردوری نمودن ازمعصیت ودوست بودن بادوستان خدا ودشمن بودن بادشمنانش ویادآوردن نعمتهای بی شمارالهی وبجاآوردن شکروانجام دادن کارهای خویش بااخلاص ورضای خداوندی و...

دوم معنای نصیحت کردن ازبرای کتاب خدا(النصیحته لکتابه)،این است که معتقدبه قران بوده وآنرا کلام حق بدانیم وباخضوع وخشوع وتوأم باتأمل وتدبرتلاش کرده ودرصدد عمل به دستورات واحکام آن برائیم.

سوم نصیحت برای رسول خدا(ص)(النصیحته لرسوله) ـ‌ یعنی تصدیق رسالت اووایمان به تمامی چیزهایی که ازناحیه خدا آورده است واطاعت نمودنش درامرونهی آن حضرت ونشراحکام وشریعتش وخودرامتخلق به اخلاق نیکوی اوگردانیدن. چهارم نصیحت ائمه وپیشوایان مسلمین (ولائمه المسلمین) ـ که درعصرما این منصب دراختیار ولی فقیه است یعنی آنان را درکارهای نیک وحق یاری کرده واطاعتشان نمائیم ودرصورت غفلت ویافراموشی درانجام وظائف دینی ،الهی واجتماعی تذکر ویادآوری نمائیم.

وامانصیحت عامه مردم مسلمان (وعامتهم)به این است که آنان رانسبت به چیزهایی که مصالح دنیاوآخرتشان درآنست ،ارشادوراهنمائی کنیم وازاذیت وآزارشان پرهیزنمائیم وبه چیزی که علم ندارند،آگاهی شان دهیم وباقول وعمل کمکشان کرده وباعث جلب منفعت ودفع ضرر آنان گردیم وخلاصه آنچه رابرای خودمی پسندیم ودوست داریم ،برای آنان نیزخوش داریم.

و ـ‌ شناسائی ناصحین : الف)ناصحین واقعی وحقیقی

پیامبراسلام(ص)فرمودنشانه های نصیحتگر چهارچیزاست:

-1 به حق قضاوت میکند 2- حق مردم را بدون مطالبه می پردازد 3- هرچه رابرای خودمی پسندد، برای دیگران هم می پسندد 4- به هیچ کس تعدی وتجاوز نمی کند.

ب ) ناصحین غیرواقعی وقلابی

پاره ای ازنشانه های نصیحتگر(غیرواقعی) چنین است

-1 حراف وسخن چین اند. امام علی(ع)میفرماید«به انتخاب دوست سخن چین شتاب مکن،هرچند اوخودرانصیحت کننده وانمودسازد»

-2 فریبکارند. ودرداستان آدم وحوا درسوره بقره شیطان باحیله وفریبکاری ،خودرا ناصح وخیرخواه آنان معرفی کرد

-3 دعوت به فسادمیکنند

-4 باطل رانیک جلوه میدهندوآنرا بالباس حق می آرایند.

-5 عامل نیستندوبین حرف وعملشان تفاوت اززمین تاآسمان است.

-6 نفع پرستندومانندشیطان وبت نفس وسران کشوهای استعمارگرقبل ازآنکه به فکردیگران باشند،‌منافع خودرا مدنظردارند.

-7 چرب زبانندوامام علی(ع) فرمودند: انسان منافق ودو رو زبانی چرب وشیرین وقلبی تلخ دارد.

ز ـ بهترین نصیحتگران

بهترین نصیحتگران دوستان نیک سیرت وپاک سرشت هستندوبالاترین وثمربخش ترین نصیحت نیزآن است که ازناحیه دوستان باشد.زیرااولاً ، دوستان براحتی می توانندباهمدیگر ارتباط برقرار کرده وحرف یکدیگررابه آسانی قبول نمایندوزبان هم رابه آسانی بفهمند.ولی آنچه مهم است این است که درانتخاب دوست وهمنشین باافراد ناجور وناصالح پیوندنخوریم که دراین صورت نتیجه معکوس وزمینه سقوط وگمراهی فراهم میگردد.

شعرسعدی نیزدرتائیدهمین معناست که می گوید:

گلی خوشبوی درحمام روزی

رسیدازدست خوشرویی به دستم

بدوگفتم تومشکی یاعبیری

که ازبوی دلاویزتومستم

بگفتا من گِلی ناچیزبـــــودم

ولیکن مدتی باگـُــــــــل نشستم

کمال همنشین درمن اثــرکرد

وگرنه من همان خاکم که هستم

ودربعداثرمنفی همنشینی سعدی می گوید پسرنوح بــــــــــابدان بنشست خاندان نبوتش گـــــــم شد

سگ اصحاب کهف روزی چند

پـی نیکان گرفت ومردم شد