دعاهاى قرآن

دعاى مادر مریم

حنه همسر عمران بود و هر دو از موحدان و از خاندان بزرگ توحید و یکتاپرستى بودند. هنگامى که حنه باردار شد نذر کرد که فرزندى که در راه دارد خدمتگزار بیت المقدس شود. او که انتظار داشت فرزندش پسر باشد، به هنگام زایمان دریافت نوزادش ‍ دختر است . او را مریم نامید و زکریاى پیامبر بزرگ بیت المقدس و شوهر خاله مریم سرپرستى او را به عهده گرفت .

مریم همراه با رشد جسمى ، جانش نیز در پرتو تعلیمات الهى پرورش یافت و بدون همسر با نفخ روح الهى عیسى را بزاد.

خداوند از دعاى حنه مادر مریم و همسر عمران چنین یاد میکند:

او گفت :

رب انى نذرت لک ما فى بطنى محررا فتقبل منى انک انت السمیع العلیم .

بارالها، من فرزندى که در شکم دارم نذر کردم ، براى تو آزاد باشد از من بپذیر به درستیکه تو شنوا و دانایى .

در آیه دیگر مى فرماید: خداوندش به نیکو قبولى از او پذیرفت .

دعاى حواریون عیسى علیه السلام

حضرت عیسى علیه السلام در میان بنى اسرائیل به پیامبرى برانگیخته شد. بنى اسرائیل که مردمى بهانه گیر و لجوج بودند حضرت عیسى را مى آزردند. معجزاتى که عیسى علیه السلام در معرض دید آنان قرار مى داد، آنان را بیدار نکرد و همچنان بر کفر خود اصرار مى ورزیدند.

عیسى علیه السلام که بى خردى آنان را دید در میان مردم ندا داد چه کسانى مرا در راه خدا یارى مى کنند ؟

حواریون ، گفتند ما یاوران الهى هستیم ، به خداوند ایمان آورده ایم و گواه باش که ما تسلیم اوییم . و سپس دست به دعا برداشتند و چنین دعا کردند:

ربنا ءامنا انزلت و اتبعنا الرسول فاکتبنا مع الشاهدین.

بارالها، به آنچه نازل فرمودى ایمان آوردیم ، و پیامبرت را پیروى کردیم ، پس ما را از گواهان قرار ده .

دعاى حضرت عیسى علیه السلام

در دعاى پیشین گفتیم وقتى که عیسى علیه السلام کفر و لجاجت بنى اسرائیل را دید از میان یاورانى طلبید. حواریون اعلام کردند: ما یاوران الهى هستیم و تو را در برابر کافران یارى مى دهیم . اما اینان نیز به راحتى عیسى را همراهى نمى کردند، بلکه سخنان و خواسته هاى ناروایى داشتند. یکى از خواسته هاى آنان مائده آسمانى بود عیسى به آنان گفت تن اگر به راستى ایمان آورده اید از خدا پروا کنید و بهانه جویى نکنید آنان گفتند: ما مى خواهیم از مائده آسمانى بخوریم تا قلب ما به پیام و پیامبرى تو اطمینان یابد و بدانیم تو با ما صادقانه سخن مى گویى . در این هنگام عیسى علیه السلام دست به دعا برداشت و چنین گفت :

اللهم ربنا انزل علینا مائدة من السماء تکون لنا عیدا لاولنا و آخرنا و آیة منک و ارزقنا و انت خیرالرازقین

بارالها، پروردگارا!بر ما مائده آسمانى فرو فرست تا براى اول و آخر ما عید شود، و نشانه اى از تو باشد، و ما را روزى ده که ، تو بهترین روزى دهندگانى .

خداوند در پاسخ فرمود: من آن را بر شما فرو مى فرستم هر کدام از شما، پس از این معجزه باز هم کفر ورزد او را به گونه اى عذاب کنم که هیچ کس از جهانیان را بدان گونه عذاب نکنم .

******

دعاهاى قرآن - حسین واثقى

دعاهاى قرآن
دعاى بنى اسرائیل  
موسى در غیاب خود هارون را به جانشینى تعیین کرده بود هارون . هم با نهایت دلسوزى به مسئولیت خود قیام کرد و به راهبرى و هدایت مردم پرداخت .
وقتى که موسى به میقات رفت مؤ منان دو دل و متزلزل هارون را تنها دیدند، و زمینه را براى شیطنت خود آماده یافتند. سامرى از زیور آلات آنان گوساله اى ساخت که آن را مى پرستیدند. اما به زودى پشیمان شدند و دریافتند که بیراهه رفته اند از این رو، به درگاه الهى روى آوردند و با تضرع و خشوع گفتند:
لئن لم یرحمنا ربنا و یغفرلنا لنکون من الخاسرین
اگر پروردگار ما به رحم نکند و ما را نیامرزد، از زیانکاران خواهیم برد.
دعاى همسر فرعون  
در سوره تحریم ، به ناسازگارى بعضى از همسران پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله اشاره شده است و در پایان سوره چند نمونه مثبت و منفى از زنان خوش بخت و بدبخت یاد مى شود، دو نمونه منفى و بدعاقبت همسران نوح و لوط هستند، آن دو با این که با دو پیامبر الهى در زیر یک سقف زندگى مى کردند، از چنین زمینه اى بهره نگرفتند تا به کمال معنوى برسند بلکه به آن دو پیامبر خیانت کردند و اهل آتش شدند. در مقابل از دو نمونه مثبت یاد مى شود. یکى مریم ، و دیگرى آسیه ، همسر فرعون ، آسیه در خانه فرعون بود و با او زندگى مى کرد، اما ادعاى خدایى او را باور نداشت بلکه یک انسان موحد بود که خداوند در قرآن کریم از او به عنوان نمونه و مثل براى مؤ منان یاد مى کند. گویند وقتى فرعون دانست که همسرش خداپرست است به دستور او شکنجه اش کردند تا زیر شکنجه جان داد.
ملکه موحد فرعون در زیر شکنجه این گونه خدا را مى خواند و دعا مى کرد:
رب ابن لى عندک بیتا فى الجنة و نجنى من فرعون و عمله و نجنى من القوم الظالمین
بارالها، براى من نزد خودت در بهشت خانه اى بساز، و مرا از فرعون و کردارش نجات ده ، و مرا از قوم ستمکار رهایى بخش .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: سه نفر یک چشم بر هم زدن به وحى کافر نشدند، مؤ من آل یاسین ، على بن ابیطالب ، آسیه همسر فرعون .
در حدیث دیگرى رسول خدا صلى الله علیه و آله آسیه همسر فرعون را یکى از چهار زن برتر بهشتیان شمرد.
دعاهاى حضرت زکریا علیه السلام براى درخواست فرزند  
زکریا یکى از پیامبران الهى است . او یک عمر توحید و خداپرستى و پاکى و درستى را تبلیغ کرد و مردم را به راه راست هدایت نمود. آنگاه که به سن پیرى رسید فکر مى کرد به زودى مرگ به سراغ او خواهد آمد و در غمى جانکاه فرو رفت .
غم و اندوه زکریا براى آن بود که فرزندى نداشت واز نزدیکان او هم کسى نبود که راه او را ادامه دهد و از این نظر بسیار اندوهگین شد که مشعل هدایتى که از دیرباز در خاندان او و به دست پدران او بوده است به خاموشى گراید.
پیرى خود و عقیم بودن همسر، او را از چشم داشتن به الطاف الهى باز نداشت او این خواسته و آرزوى خود را در موارد گوناگون از خداوند درخواست کرد در سه جاى قرآن کریم از آن یاد شده است :
الف ) حنه همسر عمران در حالى که حاملگى نذر کرده بود فرزندى که به دنیا مى آورد خدمتگزار بیت المقدس شود. وقتى که زایمان کرد دختر زایید و گفت : خداوندا دختر زاییدم - گرچه آرزو داشتم پسر باشد - و او را مریم نامیدم ، و از شیطان رجیم به تو پناه دادم .
خداوند هم نذر او را قبول کرد. زکریا که شوهر خاله مریم و بزرگ بیت المقدس بود سرپرستى مریم رابه عهده گرفت و او را بزرگ کرد و در میان مسجد براى او محرابى ساخت که مریم در آن به عبادت مى پرداخت . زکریا هرگاه براى سرکشى به مریم به محراب او داخل میشد مشاهده مى کرد طعام گوارا و میوه هاى غیر فصل نزد مریم موجود است ، از مریم مى پرسید: اینها از کجا براى تو آمده است ؟
جواب مى شنید: از جانب خداوند متعال آمده و خداوند به هر کس خواهد روزى بى حساب مى دهد .
در این هنگام عبادت و معنویت و کمالات مریم ، زکریا، را تکان داد و با خود گفت : چه مى شد، من چنین فرزندى داشتم و بلافاصله دست به دعا برداشت و گفت :
رب هب لى من لدنک ذریة طیبة انک سمیع الدعاء
سپس در حالى که در محراب نماز مى گزارد فرشتگان الهى به او بشارت دادند که خداوند فرزندى به نام یحیى که بزرگ و پاکدامن و پیامبر خواهد بود به تو عطا مى کند.
زکریا ناباورانه گفت : کجا من پسرى خواهم داشت ، چرا که خود پیرو و همسرم ناز است ؟
جواب آمد: خداوند انجام میدهد آنچه را خواهد .
ب ) در آغاز سوره مریم آمده است : یاد کن رحمت پروردگارت را بر حضرت زکریا آن گاه که آهسته پروردگارش را خواند و گفت :
رب انى و هن العظم منى و اشتعل الراءس شیبا و لم اکن بدعائک رب شقیا# و این خفت المولى من ورائى و کانت امراءتى عاقرا فهب لى من لدنک ولیا # یرثنى و یرث من آل یعقوب و اجعله رب رضیا
بارالها، استخوانم سست شده و موى سپید سرم را فرا گرفته است ، تا کنون هرگاه تو را خوانده امت بد عاقبت نبوده ام من از اموال پس ‍ از خود مى ترسم ، همسرم نیز عقیم است . فرزندى به من عطا کن از جانب خود که وارث من و وارث آل یعقوب باشد، و او را پسندیده بدار.
از جانب خداوند ندا آمد: اى زکریا تو را بشارت مى دهیم به پسرى که نامش یحیى است و پیش از این همنامى نداشته است .
زکریا گفت : پروردگارا، کجا من پسرى خواهم داشت در حالى که همسر نازاست ؟
جواب آمد: خداى تو اینچنین مى خواهد و براى او آسان است پیشتر تو را آفریدم در حالى که چیزى نبودى .
خداوند یحیى را با کتاب و حکمت به زکریا عطا فرمود.
ج ) در سوره انبیاء، در مقام یاد پیامبران اشاره به زندگى و بندگى شان ، آنگاه که نوبت به زکریا مى رسد، خداوند مى فرماید: آنگاه که زکریا پروردگارش را ندا داد و گفت :
رب لاتذرنى فردا و انت خیر الوارثین
بارالها، مرا تنها نگذار و تو بهترین وارثانى .
و خداوند فرماید: ما دعاى او را مستجاب کردیم و یحیى را به او بخشیدیم و همسرش را به صلاح آوردیم ، آنان در کارهاى خیر شتاب داشتند و با امید و بیم ما را مى خواندند و در برابر ما خاشع بودند.
چند حدیث  
1. در تاریخ آمده است که : رسول خدا صلى الله علیه و آله هرگاه حضرت على علیه السلام را در جنگ ها به میدان مى فرستاد دعا مى کرد و مى گفت : رب لاتذرنى فردا وانت خیر الوارثین بارالها مرا تنها مگذار - یعنى على را از من مگیر - و تو بهترین وارثانى.
2. مرحوم کلینى از حارث نصرى حکایت مى کند که او گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم : خاندان من همه منقرض شده اند و من هم فرزندى ندارم (کنایه از این که به من دعایى تعلیم کن تا به برکت آن فرزند دار شوم ).
حضرت فرمود: در سجده بگو: رب هب لى من لدنک ذریة طیبة انک سمیع الدعاء رب لاتذرنى فردا و انت خیرالوارثین .
حارث گوید: من به دستور حضرت عمل کردم و در سجده ام این دو آیه را خواندم . خداوند به من دو پسر به نامهاى على و حسین عطا کرد.
3. على بن محمد صیمرى کاتب گوید: با دختر جعفر بن محمد کاتب ازدواج کردم و او را بسیار دوست داشتم اما از این ازدواج فرزندى نصیبم نشد. به سراغ امام هادى علیه السلام رفتم و داستان خود را براى او باز گفتم . او تبسم کرد و فرمود: انگشترى فراهم کن که نگینش فیروز باشد و بر آن بنویس (رب لاتذرنى فردا و انت خیرالوارثین . صیمرى گوید به دستور حضرت عمل کردم ، یک سال نگذشت که از آن همسر پسرى روزى ام شد .
روایات دیگرى هم درباره نحوه طلب فرزند از خداوند آمده است.

******

دعاهاى قرآن - حسین واثقى

دعاى مؤ منان  
موسى و هارون مدتى در میان بنى اسرائیل به تبلیغ توحید و ایمان و مبارزه و آزادى دست زدند، اما به جز اندک ایمان نیاوردند، چرا که ترس از فرعون و حکومت ظالمانه اش مانع از گرایش مردم به موسى مى شد.
موسى که به همین گروه اندک نیز اطمینان خاطر نداشت بارى تقویت ایمان و روحیه آنان گفت : اگر مؤ منیند و از مسلمانانید بر خداوند توکل کنید .
آنان گفتند: بر خداوند توکل کردیم و سپس رو به جانب پروردگار بزرگ کرند و چنین دعا کردند:
ربنا لا تجعلنا فتنة للقوم الظالمین # و نجنا برحمتک من القوم الکافرین
بارالها، ما را هدف قوم ستمکار قرار مده و به رحمت خود ما را از شر کافران نجات بخش .
 موسى به فرمان الهى به دعوت توحیدى ادامه مى داد، اما کمتر کسى به او ایمان مى آورد و فرعون ستمگر و دستگاه جبارش بر فشار خود به موسى و هارون مى افزود. اما شدت عمل فرعونیان و گمراهى مردم مانع از کار موسى نشد. از این رو با ایمان کامل و با قاطعیت اعلام کرد:
افوض امرى الى الله ان الله بصیر بالعباد
سرنوشتم را به خدا سپردم ، به درستى که خدا بر بندگانش بیناست .
مکنت و ثروت و قدرت فرعونیان چشم ها را خیره کرده بود. مردم هم که داراى رشد عقلانى نبودند، بین موسى و مؤ منان از یک سو، و فرعون و دستگاه سلطنتش از سوى دیگر مقایسه مى کردند، و پیداست وقتى که ملاک در مقایسه ، ظواهر مادى و لباس و کاخ و ملک و پول و زر باشد کفه فرعون برترى دارد و موسى و هارون به او نمى رسند. چرا که فرعون سلطان دنیاپرست و جمع کننده قدرت و ثروت بود، موسى و هارون پیام آور ایمان و اعتقاد و عدالت و آزادى بودند.
موسى که ثروت و جاه و جلال مادى فرعون و اطرافیانش را مانع گرایش مردم به توحید و تقوا مى دید، در مناجات با خداوند چنین گفت :
ربنا انک اتیت فرعون و ملاه زینة و اموالا فى الحیاة الدینا ربنا لیضلوا عن سبیلک ربنا اطلس على اموالهم و اشدد على قلوبهم فلا یؤ منوا حتى یروا العذاب الا لیم
بارالها، تو به فرعون و اطرافیانش جمال و مال در دنیا داده اى اما - آنان به جاى شکر گزارى - از راه تو گمراه شدند. بارالها، اموالشان را نابود و دلهایشان را سنگ کن - تا دیگر ایمان اجبارى نیاورند - تا آن عذاب دردناک را ببینند.
نکته  
پس از این مناجات خداوند فرمود: دعاى شما مستجاب شد .
در تفسیر این آیه از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمود: بین این دعا و مستجاب شدن آن نابودى فرعون چهل سال فاصله شد.از ین حدیث در مى یابیم که گاهى ممکن است بنابه صالحى که خدا میداند اجابت دعاى ما به تاءخیر افتد که نباید ماءیوس شد بلکه همچنان باید به فضل و رحمت خداوند امیدوار بود تا زمان استجابت دعا فرا رسد.
امام صادق علیه السلام فرمود: عجب دارم از کسى که علیه او نقشه مى شکند، و حیله به کار مى برند؛ چرا نمى گوید افوض ‍ امرى الى الله ان الله بصیر بالعباد در حالى که خداوند در پى آن فرماید (تا موسى این جمله را گفت و کاریش را به خدا سپرد) خداوند موسى را از شر حیله هاى فرعونیان حفظ کرد .
 آنگاه که موسى مى خواهد چهل روز به میقات به کوه طور رود، برادرش هارون را به جانشینى خود مى گمارد.
موسى به میقات مى رود. در آن جا خواستار رؤ یت حق تعالى مى شود. خداوند به او مى فرماید: هرگز مرا نمى بینى ، به کوه بنگر اگر کوه پس از تجلى خداوند بر آن ، آرام گرفت مرا مى بینى .
و آنگاه که خداوند بر کوه تجلى کرد، کوه خرد شد و مو سى بى هوش درافتاد وقتى که به هوش آمد خطاب به خداوند گفت :
سبحانک تبت الیک و انا اول المؤ منین
بارالها، منزهى ، به سوى تو توبه مى کنم و من نخستین ایمان آورندگانم .
میقات موسى به سر آمد و پس از چهل روز به جمع مردم بازگشت . وقتى از گوساله پرستى مردم با خبر شد اندوه وجودش را فرا گرفت . به خشم آمد و الواح تورات را بر زمین افکند، و با هارون بیاویخت .
هارون گفت : برادر این مردم مرا ضعیف داشتند نزدیک بود مرا بکشند و هر چه آنان را به هدایت خواندم بى ثمر مانددر چنین شرایطى موسى دست به دعا برداشت و گفت :
رب اغفرلى ولاخى و ادخلنا فى رحمتک و انت ارحم الراحمین
بارالها من و برادرم را بیامرز و ما را به رحمت خود داخل کن ، تو ارحم الراحمین هستى .
هنگام که موسى نوبت دیگر خواست به میقات برود از میان مردم خود هفتاد نفر را انتخاب کرد و همراه خود برد. چون به میقات رسیدند، چنان لرزشى آنان را فرا گرفت که یقین به نابودى خود کردند. در چنین شرایطى موسى به دعا برخاست و چنین گفت :
رب لو شئت اهلکتهم من قبل و ایاى اتهلکنا بما فعل السفهاء منا ان هى الا فتنتک تضل بها من تشاء و تهدى من تشاء انت ولینا فاغفرلنا و ارحمنا و انت خیر الغافرین # و اکتب لنا فى هذه الدنیا حسنة و فى الاخرة انا هدنا الیک 
وقتى که موسى و بنى اسرائیل از دریا گذشتند و فرعون و لشکرش در دریا غرق شدند، موسى به بنى اسرائیل رو کرد و گفت : نعمت هاى الهى را به یاد داشته باشید؛ چرا که در میان شما پیامبران و پادشاهان قرار داد و نعمت هایى به شما داد که به هیچ کس ‍ نداد، اکنون به سرزمین قدس داخل شوید .
بنى اسرائیل در پاسخ گفتند: قومى ستمگر در آن سرزمین هستند و تا زمانى که از آنجا خارج نشوند ما داخل نمى شویم ، اى موسى تو و خدایت بروید و بجنگید، ما ین جا نشسته ایم .
موسى که آن همه تلاش و تبلیغ را براى هدایت و رهانیدن آن مردم از چنگ فرعون نقش بر آب دید، دست به دعا برداشت و گفت :
رب انى لا املک الا نفسى و اخى فافرق بیننا و بین القوم الفاسقین
بارالها من اختیار خود و برادرم را دارم ، خودت بین ما و این قوم فاسق جدایى انداز.
در این هنگام حق تعالى فرمود: آنها باید چهل سال سرگردان در بیابان به سربرند و تو بر این مردم فاسق افسوس مخور.

******

دعاهاى قرآن - حسین واثقى

دعای حضرت صاحب الزمان در حق دعا کننده برای تعجیل فرج

بی تردید دعا کردن برای آن بزرگوار، نصرت و یاری اوست، چون یکی از انواع نصرت، یاری کردن به زبان است، و دعا برای آن حضرت یکی از اقسام یاری کردن به زبان است. قرآن مجید می فرماید: و اذا حییتم بتحیه فحیوا باحسن منها او ردوها... [1] .

و هر گاه محبت و ستایش شدید، به بهتر یا نظیر آن جواب دهید... در تفسیر علی بن ابراهیم قمی ذیل آیه شریفه می گوید:

سلام و کارهای نیک دیگر. [2] .

پر واضح است که دعا از بهترین انواع نیکی است، پس اگر مومن برای مولای خود خالصانه دعا کند، مولایش نیز برای او دعا می کند، و دعای آن بزرگوار کلید همه خیرات و برکات و فلاح و رستگاری است. شاهد و موید این مدعا روایت ذیل است:

 جمعی از اهالی اصفهان از جمله ابوالعباس احمد بن النصر و ابوجعفر محمد بن علویه نقل کردند که: شخصی به نام عبدالرحمن در اصفهان ساکن بود که شیعه بود. از او پرسیدند: چرا به امامت حضرت امام علی النقی علیه السلام معتقد شدی؟ گفت: چیزی دیدم که سبب اعتقاد محکم من شد. من مردی فقیر بودم و زبان و جرات داشتم. در یکی از سالها اهل اصفهان مرا از شهر بیرون کردند، من با جمعی دیگر برای شکایت به دربار متوکل رفتیم. در حالی که در دربار او بودیم، دستوری از او صادر شد که علی بن محمد بن الرضا علیه السلام را حاضر کنند. به یکی از حاضران گفتم: این مرد کیست که دستور احضارش داده شده؟. گفت: او مردی علوی است که رافضیان معتقد به امامتش هستند. سپس گفت: چنین می دانم که متوکل او را برای کشتن حاضر می کند. گفتم: از اینجا نمی روم تا این مرد را ببینم که چگونه شخصی است. [3] .

گوید: پس آن حضرت سوار بر اسب آمد و مردم از سمت راست و چپ راه، در صف ایستاده بودند و به او نگاه می کردند. هنگامی که او را دیدم، محبتش در دلم جا گرفت، شروع کردم در دل برای او دعا کردن که خداوند شر متوکل را از او دفع نماید. او در بین مردم پیش می آمد و به کاکل اسبش نگاه می کرد، نه به چپ نظر می کرد و نه به راست، و من در دل دعایم را تکرار می کردم. هنگامی که به کنارم رسید، صورتش را به سویم گردانید، سپس فرمود: خداوند دعایت را مستجاب کند و عمرت را طولانی نماید و مال و فرزندن را زیاد سازد. از هیبت و عظمت او به خود لرزیدم و در میان رفقایم رفتم. دوستانم پرسیدند چه شد؟ گفتم خیر است. و به هیچ کس نگفتم. پس از این ماجرا به اصفهان برگشتم و خداوند به برکت دعای او راههایی از مال دنیا بر من گشود، به طوری که امروز من تنها هزار هزار درهم ثروت در خانه دارم غیر از اموالی که خارج از خانه دارم، و صاحب ده فرزند شدم و اکنون هفتاد و چند سال از عمرم می گذرد. من به امامت آن بزرگوار قائلم که آنچه در دلم بود، دانست و خداوند دعایش را درباره ام مستجاب کرد.

 ای دوستان امام زمان علیه السلام، خوب در این روایت بنگرید که چگونه یک انسانی که اهل ایمان نبود، به خاطر یک دعا برای حضرت هادی علیه السلام و دعای آن امام همام در حقش، صاحب ثروت و عزت و ایمان و تقوا گردید. پس اگر ما که از شیعیان و دوستان حضرت صاحب الزمان علیه السلام هستیم برای آن بزرگوار دعا کنیم و متقابلا حضرت ما را دعا بفرمایند، چه برکات عجیبی در زندگی ما پیدا خواهد شد.

 مرحوم آیه الله موسوی اصفهانی در کتاب مکیال المکارم (ج 1، ص 386) نقل می کند که: یکی از برادران صالحم برایم نقل کرد که آن حضرت را در عالم رویا مشاهده کرده و آن بزرگوار به او فرموده اند: من برای هر مومنی که پس از ذکر مصائب سیدالشهداء در مجالس عزاداری دعا می کند، دعا می کنم.

******

پاورقی:[1] نساء / 86.

[2] تفسیر القمی، ج 1، ص 145.

[3] خرائج، باب هادی عشر: در معجزات حضرت هادی علیه السلام.

اماکن اجابت دعا

1 - مساجد

2 - حریم کعبه

3 - هنگام رویت کعبه

4 - مقام ابراهیم

5- رکن یمانی

6 - بین مقام و میزاب

7 - چاه زمزم

8 - صفا و مروه

9 - میزاب

10 - حجر اسماعیل

11 - حجر الا سود

12 - داخل بیت الله

13 - منی

14 - مشعر

15 - حرم النبی

16 - کربلا

17 - حرم مقدس ائمه معصومین علیهم السلام

18 - در بقع امامزادگان

19 - در مجالس ذکر فضایل اهل البیت علیهم السلام و در هر مکانی که انسان احتمال بدهد معنویتی دارد، انسان باید برای فرج آن بزرگوار دعا کند و به یاد ولی عصر علیه السلام باشد، که فرموده اند: فرج من فرج شماست.

دعاى ساحران مؤ من

موسى و هارون به فرمان الهى رهسپار دربار فرعون شدند و به فرمان پروردگار به نرمى با او سخن گفتند از آزادى بنى اسرائیل عذاب قیامت خداشناسى نعمت هاى الهى مرگ معاد و آیات دیگر الهى برایش گفتند و معجزات الهى را به او نشان دادند.

فرعون ، معجزات الهى را سحر و موسى دانست و روز عید را براى مبارزه با آن تعین کرد.

فرعون داناترین ساحران را گرد آورد و به آنان دلگرمى و وعده داد که اگر موسى را شکست دادند از مقربان او خواهند شد.

روز عید فرا رسید. همه در مکان مقرر گرد آمدند تا مبارزه ساحران نامدار را با موسى و هارون ببینند. در آغاز ساحران به سحر پرداختند به گونه اى که موسى بترسید. ناگهان ندا آمد: اى موسى ، نترس ، تو برترى ، عصایت را بینداز تا ساخته هاى ساحران را ببلعد .

موسى به فرمان خدا دست به کار شد عصایش را افکند در دم به اعجاز الهى سحر ساحران را ببلعید و کارى کرد که ساحران و فرعون به سجده در افتادند و به حقانیت خداوند و صدق موسى و هارون و پوچى ادعاى خدایى فرعون گواهى دادند.

فرعون رو به آنان کرد و گفت : پیش از آن که من به شما اجازه دهم به خدا ایمان آورید؟ این نقشه را طرح کردید که مردم را پراکنده و از شهر بیرون کنید؛ به زودى خواهید فهمید!دست و پایتان را برعکس یکدیگر مى برم و همه شما را به دار مى آویزم .

ساحران تازه ایمان آورده گفتند: ما به سوى پروردگارمان برمیگردیم ، و تو که ما را مجازات میکنى براى آن است که ما وقتى معجزه الهى را دیدیم ایمان آوردیم . و در این هنگام دست به دعا برداشتند و گفتند:

ربنا افرغ علینا صبرا و توفنا مسلمین .

بار خدایا، صبر و پایدارى بر ما ببار و ما را مسلمان بمیران .

******

دعاهاى قرآن - حسین واثقى

اوقات اجابت دعا

1 - سحر

2 - بعد از نمازهای واجب

3 - بین الصلا تین

4 - بین الطلوعین

5 - هنگام آمدن باران

6 - هنگام وزیدن بادها

7 - هنگام شنیدن اذان

8 - هنگام رویت هلال

9 - در قنوت نماز وتر

10 - هنگام رویت کعبه

11 - هنگام غروب خورشید

12 - ایام و لیالی ماه مبارک رمضان

13- روز عرفه

14 - شب و روز جمعه

15 - هنگام صف آرایی لشکریان حق در مقابل باطل

16 - شب عید فطر

17 - شب عید قربان

18 - شب نیمه شعبان

19 - شب اول ماه رجب

20 - هنگامی که نیمی از خورشید غروب کرده و نیم دیگرش در حال غروب کردن است، زیرا در روایت دارد که حضرت زهرا سلام الله علیها به غلامش می فرمود: بالای بلندیها و پشته ها برو، چون دیدی نصف قرص خورشید از افق غروب کرده، به من اعلام کن تا دعا کنم. [1] .

برای پیدا کردن اوقات دیگر اجابت دعا می توانید به کتابهای دعا مانند مفاتیح الجنان و دیگر کتب ادعیه مراجعه کنید.

*****

پاورقی

[1] طرائف الحکم، ج 1، ص 365.

خلاصه آثار و فواید دعا برای فرج حضرت ولیعصر(عج)

صاحب مکیال المکارم خلاصه آثار و فواید و ویژگی هایی را که بر دعا کردن برای تعجیل فرج مترتب است، بیان می کند و ما هم به جهت اینکه کتاب مکیال المکارم که به امر مطاع ولی عصر علیه السلام نوشته شده کتابی مبارک و پر خیر است، مطالب آن را ذیلا نقل می کنیم: دعا کننده برای فرج حضرت مشمول برکات زیر می گردد:

1 - اطاعت از امر مولا یش کرده است، که فرموده اند: و بسیار دعا کنید برای تعجیل فرج که فرج شما در آن است.

2 - این دعا سبب زیاد شدن نعمتها می گردد.

3 - و اظهار محبت قلبی است.

4 - و نشانه انتظار است.

5- و زنده کردن امر ائمه اطهار علیهم السلام است.

6 - و مایه ناراحتی شیطان لعین است.

7 - و اداء قسمتی از حقوق آن حضرت است (که اداء حق هر صاحب حقی واجب ترین امور است).

9 - و تعظیم خداوند و دین خداوند است.

10 - حضرت صاحب الزمان علیه السلام در حق دعا کننده دعا می کند.

11 - شفاعت آن حضرت در قیامت شامل حال او می شود.

12 - و شفاعت پیامبر ان شاء الله شامل حال او می شود.

13 - و این دعا امتثال امر الهی و طلب فضل و عنایت اوست.

14 - و مایه استجابت دعا می شود.

15 - و اداء اجر رسا لت است.

16 - و مایه دفع بلا ست.

17 - و سبب وسعت روزی است ان شاء الله.

18 - و باعث آمرزش گناهان می شود.

19 - و دعا کننده مشرف به دیدار آن حضرت در بیداری یا خواب می شود.

20 - و در زمان ظهور آن حضرت به دنیا رجعت می کند.

21 - و از برادران پیامبر صلی الله علیه و آله خواهد بود.

22 - و فرج مولای ما حضرت صاحب ا لزمان علیه السلام زودتر واقع خواهد شد.

23 - و سبب پیروی از پیغمبر و امامان - صلوات الله علیهم اجمعین - می شود.

24 - و وفای به عهد و پیمان الهی است.

25 - و آثار نیکی به والدین برای دعا کننده فرج حاصل می گردد.

26- و فضیلت رعایت و اداء امانت برایش حاصل می شود.

27 - و سبب زیاد شدن اشراف نور امام علیه السلام در دل او می گردد.

28 - و دعا برای فرج موجب طولانی شدن عمرش خواهد شد ان شاء الله.

29 - و موفق به تعاون در کارهای نیک و تقوا می شود.

30 - و به نصرت و یاری خداوند و پیروزی بر دشمنان به کمک خداوند توفیق می یابد.

31 - و هدایت می شود به نور قرآن مجید.

32 - و نزد اصحاب اعراف معروف می گردد.

33 - و به ثواب طلب علم نائل می شود ان شاء الله.

34 - و از عقوبتهای اخروی ان شاء الله در امان می ماند.

35 - و در هنگام مرگ به او مژده می رسد و با او به نرمی رفتار می شود.

36 - و این دعای برای فرج، اجابت دعوت خدا و رسول صلی الله علیه و آله است.

37 - و با امیرالمومنین علیه السلام محشور و در درجه آن حضرت خواهد بود.

38 - و محبوب ترین افراد نزد خداوند می گردد.

39 - و عزیزتری و گرامی ترین افراد نزد پیامبر صلی الله علیه و آله می شود.

40 - و ان شاء الله از اهل بهشت خواهد بود.

41 - و دعای پیامبر صلی الله علیه و آله شامل حالش می گردد.

42 - و کردارهای بد او به کردارهای خوب تبدیل می شود.

43 - و خداوند در عبادت او را تایید فرماید.

44- و ان شاء الله با این دعا عقوبت از اهل زمین دور می شود.

45 - و ثواب کمک به مظلوم را دارد.

46 - و ثواب احترام به بزرگتر و تواضع نسبت به او را دارد.

47 - و پاداش خونخواهی حضرت سیدالشهداء علیه السلام را دارد.

48 - و شایستگی دریافت احادیث ائمه اطهار علیهم السلام را می یابد.

49 - و نور او برای دیگران نیز [در روز قیامت] درخشان می گردد.

50 - و هفتاد هزار نفر از گنهکاران را شفاعت می کند.

51 - و دعای امیرالمومنین علیه السلام روز قیامت شاملش می شود.

52 - و بی حساب داخل بهشت می شود.

53 - و از تشنگی قیامت در امان می ماند.

54 - و در بهشت جاودان خواهد بود.

55 - و مایه خراش روی ابلیس و مجروح شدن دل اوست.

56 - و روز قیامت هدیه های ویژه ای دریافت می دارد.

57 - و خداوند عز و جل از خدمتکاران بهشت نصیبش می فرماید.

58 - و در سایه گسترده خداوند قرار می گیرد و رحمت بر او نازل می شود مادامی که مشغول آن دعا باشد.

59 - و پاداش نصیحت مومن را دارد.

60 - و مجلسی که در آن برای حضرت قائم - عجل الله تعالی فرجه - دعا شود، محل حضور فرشتگان گردد.

61 - و دعا کننده مورد مباهات خداوند قرار می گیرد.

62- و فرشتگان برای او طلب آمرزش می کنند.

63 - و از نیکان مردم محسوب می گردد.

64 - و این دعا اطاعت از اولیای امر است که خداوند اطاعتشان را واجب کرده است.

65 - و مایه خرسندی خدای عز و جل می شود.

66 - و مایه خشنودی پیامبر می گردد.

67 - و این دعا خوشایندترین اعمال نزد خداوند است.

68 - و دعاگوی فرج حضرتش از کسانی خواهد بود که خداوند در بهشت به او حکومت دهد ان شاء الله تعالی.

69 - و حساب او آسان می گردد.

70 - و این دعا برای او در عالم برزخ انیس و مونس مهربانی خواهد بود.

71 - و بهترین اعمال است.

72 - و باعث دوری غمها می شود.

73 - و دعای هنگام غیبت بهتر از دعای هنگام ظهور است.

74 - و فرشتگان درباره دعا کننده دعا می کنند.

75 - و دعای حضرت سیدالساجدین علیه السلام - که نکات و فواید متعددی دارد - شامل حالش می شود.

76 - و این دعا تمسک به ثقلین (کتاب و عترت) است.

77 - و چنگ زدن به ریسمان الهی است.

78 - و سبب کامل شدن ایمان است.

79 - و مانند ثواب همه بندگان به او می رسد.

80 - و این و این دعا برای فرج از تعظیم شعائر خداوند است.

81 - و گوینده این دعا ثواب کسی را دارد که با پیامبر صلی الله علیه و آله شهید شده باشد.

82- و ثواب کسی دارد که در زیر پرچم حضرت قائم شهید شده باشد.

83 - و ثواب احسان به حضرت صاحب الزمان علیه السلام را دارد.

84 - و دعا ثواب گرامی داشتن عالم را دارد.

85 - و پاداش گرامی داشتن شخص کریم را دارد.

86 - و دعا کننده در میان گروه ائمه اطهار علیهم السلام محشور می شود.

87 - و درجات او در بهشت بالا می رود.

88 - و از بدی حساب در روز قیامت در امان می ماند.

89 - و در روز قیامت به بالاترین درجات شهدا نائل می گردد.

90 - و به شفاعت حضرت زهرا سلام الله علیها رستگار می گردد.

جای تاسف است که بسیاری از موالیان آن حضرت از دعا برای فرج آن بزرگوار غافل مانده و از این فیوضات زیادی که بر دعای آن حضرت مترتب است محرومند. امید است ان شاء الله این مختصر مطالبی که درباره فواید دعا برای فرج آن بزرگوار نوشتم، سبب تذکر و تنبه دوستان حضرتش گردد و همگی در صدر حوایج مشروعه، برای فرج آن امام انس و جان دعا کنند. تا چه قبول افتد و که در نظر آید.

دعای داعیان را امام زمان(عج) آمین می گوید

طبق روایات وارده هنگامی که موالیان و دوستان خاندان عصمت و طهارت دعا می کنند، اولیای خدا آمین می گویند، و چه ارزشمند است دعایی که حضرت اباصالح المهدی علیه السلام آمینش را بگوید. برای اثبات گفتارمان به بیان یک روایت بسنده می کنیم:

محمد بن الحسن الصفار در بصائر الدرجات به سند خود از ابوالربیع شامی آورده است که گفت: به حضرت ابوعبدالله صادق علیه السلام عرضه داشتم: از عمرو بن اسحاق حدیثی به من رسیده. فرمود: آن را عرضه کن. گفتم: وی بر امیرالمومنین علی علیه السلام داخل شد، پس

آن حضرت آثار زردی بر صورتش دید، فرمود: این زردی چیست؟. پس بیماریی که در او بود، توضیح داد.

 آن حضرت به او فرمود: ما خوشحال می شویم به خوشحالی شما، و اندوهگین می گردیم به حزن شما، و بیمار می شویم به بیماری شما، و دعا می کنیم برای شما، و شما که دعا می کنید ما آمین می گوییم.

عمرو به امیرالمومنین علیه السلام عرض کرد: آنچه فرمودید دانستم، ولی چگونه ما دعا می کنیم شما آمین می گویید؟.

 آن حضرت فرمود: بر ما یکسان است حاضر و دور. امام صادق علیه السلام فرمود: عمرو راست گفته است. [1] .

*******

پاورقی

[1] بصائر الدرجات، ص 260.

فقط دعا گویان مهدی اهل نجاتند

یکی از وظایف مهم شیعیان دعا کردن برای فرج مولای انس و جان حضرت صاحب الزمان است که خود فرمودند: و اکثر الدعاء بتعجیل الفرج فان ذلک فرجکم. [1] .
و برای تعجیل فرج زیاد دعا کنید که آن فرج شماست. برکات دعا برای فرج به خود ما بر می گردد. مرحوم آیه الله موسوی اصفهانی دو جلد کتاب به امر مطاع امام زمان علیه السلام نوشت به نام مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم. تمام مطالب این کتاب ارزنده درباره این موضوع است که دعا کردن برای فرج آن بزرگوار چه فوایدی را نصیب دعا کننده می گرداند. در روایتی، حضرت امام حسن عسکری علیه السلام یکی از فواید مهم دعا را نجات از هلاکت در زمان غیبت بیان می فرماید. روایت مهم ذیل را با دقت تمام بخوانید: احمد بن اسحاق گوید: به حضور حضرت عسکری علیه السلام رسیدم و بنا داشتم از آن حضرت درباره امام بعد از او سوال کنم. حضرت به قدرت امامت از باطنم آگاه شدند و فرمودند:

 یا احمد بن اسحق ان الله تبارک و تعالی لم یخل الارض منذ خلق آدم علیه السلام و لا یخلیها الی ان تقوم الساعه من حجه لله علی خلقه به یدفع البلاء عن اهل الارض و به ینزل الغیث و به یخرج برکات الارض. قال فقلت له یابن رسول الله فمن الامام و الخیفه بعدک. فنهض علیه السلام مسرعا فدخل البیت ثم خرج و علی عاتقه غلام کان وجهه القمر لیله البدر من ابناء ثلاث سنین فقال یا احمد بن اسحق لو لا کرامتک علی الله عز و جل و علی حججه ما عرضت علیک ابنی هذا انه سمی رسول الله صلی الله علیه و آله و کنیه و الذی یملا الارض قسطا و عدلا کما ملئت جورا و ظلما یا احمد بن اسحق مثله فی هذه الامه مثل الخضر علیه السلام و مثله مثل ذا القرنین. و الله لیغیبن غیبه لا ینجوا من الهلکه فیها الا من ثبت الله عز و جل علی القول بامامته و وفقه فیها للدعاء بتعجیل فرجه. فقال احمد بن اسحق یا مولای فهل من علامه یطمئن الیها قلبی. فنطق الغلام بلسان عربی فصیح فقال انا بقیه الله فی ارضه و المنتقم من اعدائه و لا تطلب اثرا بعد عین یا احمد بن اسحق. [2] .
حضرت امام حسن عسکری علیه السلام فرمود: ای احمد ابن اسحاق بدرستی که خداوند خالی نگذاشت زمین را از حجت از زمان حضرت آدم، و نخواهد گذاشت تا اینکه قیامت به پا شود. به سبب آن حجت بلا را از زمین دفع می کند، و به خاطر او باران را نازل می کند، و به وجود او زمین برکاتش را بیرون می دهد. احمد بن اسحاق می گوید: گفتم ای پسر رسول خدا، امام و خلیفه بعد از تو کیست؟ پس امام بسرعت برخاست و داخل [اندرون] خانه شد، سپس بیرون آمد در حالی که روی دوشش پسری سه ساله بود که صورتش مانند ماه شب چهارده می درخشید. حضرت امام حسن عسکری علیه السلام فرمود: ای احمد ابن اسحاق، اگر تو نزد خدا و حجتهای خدا عزیز و گرامی نبودی، هیچ گاه این فرزندم را به تو نشان نمی دادم. بدرستی که او هم اسم رسول خدا صلی الله علیه و آله و هم کنیه اوست، و اوست کسی که زمین را پر از عدل و داد می کند پس از آن که پر از ظلم و جور شده باشد. ای احمد بن اسحاق، مثل او در این امت مثل خضر علیه السلام و مثل او مثل ذو القرنین است. به خداوند سوگند او دارای غیبتی است طولانی که نجات پیدا نمی کنند مردم در آن زمان از هلاکت مگر کسی که خدای عز و جل او را بر قول به امامتش ثابت بدارد و او را موفق کند در آن زمان غیبت که برای تعجیل فرجش دعا کند. احمد بن اسحاق گفت: ای مولای من، آیا علامتی هست که دلم اطمینان پیدا کند به آن علامت؟ پس آن پسر خوش سیما [که جان همه عالم به فدایش باد] به زبان عربی گویا آغاز به سخن کرد و فرمود: بقیه الله در زمین منم، انتقام گیرنده از دشمنان منم، و پس از مشاهده عینی من دنبال اثری نگرد ای احمد بن اسحاق. پس هر کس که می خواهد در دنیای پر آشوب کنونی از نجات یافتگان و رستگاران باشد، باید خود را به وسیله دعا و توسل و تضرع به آستان حضرتش نزدیک کند تا مشمول دعای آن بزرگوار گردد.

******

پاورقی:[1] کمال الدین، ج 2، ص 485.
[2] همان، ج 2، ص 56.