حدیث روز

قالَ الحسن مجتبی علیه السلام:

إنَّ اللهَ جَعَلَ شَهْرَ رَمَضانَ مِضْمارا لِخَلْقِهِ، فَیَسْتَبِقُونَ فیهِ بِطاعَتِهِ إِلی

 مَرْضاتِهِ، فَسَبَقَ قَوْمٌ فَفَازُوا، وَقَصَّرَ آخَرُونَ فَخابُوا.[1] .

ترجمه:

فرمود:خداوندمتعال ماه رمضان رابرای بندگان خودمیدان مسابقه قرارداد.

پس عدّه ای در آن ماه با اطاعت و عبادت به سعادت و خوشنودی

 الهی از یکدیگر سبقت خواهند گرفت و گروهی از روی بی توجّهی و

 سهل انگاری خسارت و ضرر می نمایند.

****

پاورقی:1- تحف العقول،ص234--- من لایحضره الفقیه،ج1،ص511

قطره ای از دریای کمالات و افتخارات

حضرت امام حسن مجتبی (ع)

 برسی رحمة الله در کتاب «مشارق الانوار» از حذیفة بن یمان نقل کرده است که گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم را دیدم که دست امام حسن مجتبی علیه‏السلام را گرفته بود و می‏فرمود:

أیها الناس هذا ابن‏علی فاعرفوه، و الذی نفس محمد بیده انه لفی الجنة، و محبه فی الجنة، و محب محبیه فی الجنة.

ای مردم! این فرزند علی بن ابی‏طالب است، او را بشناسید، سوگند به آن کسی که جان محمد در قبضه‏ی قدرت او است، او در بهشت است، دوستان او و دوستان دوستانش نیز در بهشت خواهند بود.

طریحی رحمه الله در کتاب «مجمع البحرین» می‏گوید:

از طریق شیعه و سنی روایت شده است که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و امیرالمؤمنین علیه‏السلام هر کدام به امام حسن و امام حسین علیهماالسلام می‏فرمودند:

بأبی أنت و امی.

پدر و مادرم فدای شما.

*******

 محمد بن جریر طبری رحمه الله از محمد بن حجاره نقل می‏کند که گفت: امام حسن مجتبی علیه‏السلام را دیدم در حالی که عده‏ای آهو از کنار او می‏گذشتند.امام علیه‏السلام آنها را صدا زد، همگی جواب دادند و در مقابل اوحاضر شدند.

عرض کردیم: ای فرزند رسول خدا! اینها حیوانات وحشی هستند، معجزه‏ای آسمانی به ما نشان بده.

امام علیه‏السلام به آسمان نگاه کرد، گویا درهای آن باز شد، نوری فرود آمد و همه‏ی خانه‏های مدینه را احاطه کرد، آنگاه شروع به لرزیدن کرد که نزدیک بود خراب شود.

عرض کردیم: ای فرزند رسول خدا! آن را برگردان.

امام علیه‏السلام فرمود:

نحن الأولون و الآخرون، و نحن الآمرون، و نحن النور، ننور الروحانیین، ننور بنور الله و نروح بروحه، فینا مسکنه و الینا معدنه، الآخر منا کالأول، و الأول منا کالآخر.

ما اول هستیم که آفرینش با ما آغاز شده، و ما آخر هستیم که هستی با ما پایان می‏پذیرد، و ما فرمانروایانی هستیم که امر ما را همه موجودات تکوینا اطاعت می‏کنند، ما نوری هستیم که فرشتگان را روشنی می‏بخشیم، به نور خداوند آنها را منور و به بشارت الهی آنها را مسرور می‏گردانیم، جایگاه نور خداوندی در ما و معدن آن به سوی ما است.اول ما مانند آخر ما، و آخر ما همانند اول ما است.

*******

 شیخ صدوق قدس سره در کتاب «معانی الأخبار» از امام صادق علیه‏السلام و آن حضرت از پدر بزرگوارش روایت کرده است که:

جبرئیل نام مبارک امام حسن مجتبی علیه‏السلام را در حالیکه میان پارچه‏ای ابریشمی از پارچه‏های بهشتی بود به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم هدیه کرد، و نام حسین برگرفته از نام حسن است.

و از روایت عروه‏ی بارقی از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم ظاهر می‏شود که حسن و حسین اسم دو درخت در بهشتند که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در شب معراج از میوه‏ی آن دو درخت خورده‏اند.

و حکایت شده است که خداوند تبارک و تعالی این دو اسم را از مردم پنهان کرد تا آنکه دو فرزند فاطمه علیهاالسلام به آن نامگذاری شوند.

تشریع روزه رمضان

به نقل یعقوبی: سیزده روز بعد از تحویل قبله، حکم روزه رمضان نازل گردید، [1] و به نقل مرحوم مجلسی: تحویل قبله در 15 شعبان بود [2] علی هذا تشریع روزه رمضان در بیست و هشتم ماه شعبان از سال دوم هجرت بوده است، مرحوم کلینی از امام باقر علیه السلام نقل کرده است که چون ماه رمضان نزدیک شد و سه روز از شعبان مانده بود بلال به دستور رسول الله صلی الله علیه و آله مردم را جمع کرد و آن حضرت بر آنان خطبه خواند و آمدن رمضان و فضائل آن را بیان فرمود. [3] .

به این طریق: با ورود شهر رمضان در سال دوم هجرت مسلمانان ماه پرهیز، ماه رحمت، مغفرت و صیام آن را آغاز کردند که تا قیام قیامت عمل واجب و عموی گردید، روزه در امتهای نیز بوده و اختصاص به اسلام ندارد، چنان که در کلام الله آمده:

کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون [4] .

روزه بر شما مقرر شده است، همان گونه که بر کسانی که پیش از شما (بودند) مقرر شده بود، باشد که پرهیزگاری کنید.

اما معلوم نیست کیفیت آن چگونه بوده است، مثلا در بنی اسرائیل روزه ای بوده بنام صوم الصمت یعنی روزه سکوت که شخصی مثلا یک روز با کسی سخن نمی گفت و ظاهرا فقط فکر می کرد، در قرآن کریم، آنجا که از ولادت حضرت عیسی خبر میدهد آمده است که عیسی به سخن درآمد و به مادرش گفت:

فاما ترین من البشر احدا فقولی انی نذرت للرحمن صوما فلن اکلم الیوم انسیا [5] .

پس اگر کسی از آدمیان را دیدی، بگوی: من برای (خدای) رحمان روزه نذر کرده ام، و امروز مطلقا با انسانی سخن نخواهم گفت.

یعنی اگر کسی را دیدی و گفتند: این بچه از کجاست با اشاره بگو که من برای خدا نذر روزه سکوت کرده ام و امروز با کسی سخن نخواهم گفت، تا من خود سخن گویم و جواب آنها را بدهم، چنان که به سخن درآمده و جواب گفت.

در شریعت اسلام اگر کسی روزه بگیرد و سخن نگوید مانعی ندارد، ولی حرام است که سکوت را جزء نیت روزه قرار بدهد یعنی روزه سکوت حرام است فقهاء نیز بنابر روایات به حرمت آن فتوی داده اند.

ان رسول الله صلی الله علیه و آله و قال: لاوصال فی صیام ولا صمت یوم الی الیل ولا عتق قبل الملک؛ [6] .

ناگفته نماند صوم وصال آن است که: انسان روز و شب را روزه بگیرد و فقط در سحر افطار بکند که مانند صوم صمت حرام است.

رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم دو تا مؤ ذن داشت که اذان می گفتند یکی عبدالله بن م مکتوم که نابینا بود و دیگری بلال حبشی، عبدالله قبل از صبح اذان می گفت و بلال بعد از صبح، رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرموده بود: هر وقت صدای ابن ام مکتوم را شنیدید بخوردید و بیاشامید و هروقت صدای بلال را شنیدید امساک نمایید چنان که این مطلب را امام صادق علیه السلام از آن حضرت نقل فرموده است [7] .

آیات روزه همان آیات سوره بقره از 183 تا 187 هستند که تا قیام قیامت سند این عبادت خدایی می باشند و از آیات معلوم می شود که این تکلیف بر مسافر و مریض نوشته نشده و آن ها باید بعد از سفر و بعد از صحت روزه بگیرند:

فمن کان منکم مریضا او علی سفر فعدة من ایام اخر [8] .

هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد (به همان شماره) تعدادی از روزهای دیگر(را روزه بدارد)....

بنابراین روزه در حال مرض و در سفر نه تنها جایز نیست بلکه حرام و بدعت است، و نیز آنان که در اثر پیری روز برای آنها سخت است:

وعلی الذین یطیقونه فدیة طعام مسکین؛ [9] .

و برکسانی که (روزه) طاقت فرساست، کفاره ای است که خوراک دادن به بینوایی است.

با نقل چند روایت در فضیلت روزه این مطلب را به پایان می بریم.

1: عن ابی عبدالله علیه السلام: قال: قال رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم: الصائم فی عبادة و ان کان علی فراشه ما لم یغتب مسلما [10] .

روزه دار در عبادت است گرچه در بستر باشد، تا وقتی غیبت مسلمانی را نکرده است

2: عن ابی عبدالله علیه السلام: قال نوم الصائم عبادة و نفسه تسبیح [11] .

خواب روزه دار عبادت و نفس او تسبیح است.

3: عن ابی عبدلله علیه السلام انه قال: للصائم فرحتان، فرحة عند افطاره و فرحة عند لقاء ربه [12] .

برای روزه دار، دو سرور و خوشحالی است: 1 - هنگام افطار 2 - هنگام لقاء پروردگار (وقت مردن و در قیامت)

********

پاورقی:1-تاریخ یعقوبی،ج2،ص25**2-بحارالانوار،ج19،ص139

3-کافی،ج4،ص67،باب فضل شهررمضان**4-سوره بقره،آیه183

5-سوره مریم،آیه26**6- کافی،ج4،ص95،باب صوم الوصال وصوم الدهر

7-وسائل الشیعه،ج4،ص625**8-سوره بقره،آیه184**9-سوره بقره،آیه184

10و11-اصول کافی،ج4،ص64و65باب ماجاءفی فضل صوم وصائم احادیث9،12و15

12- همان مدرک

فضیلت ماه مبارک رمضان

 
شهر رمضان شهر الله عزوجل و هـو شهر یضاعف فیه الحسنات و

 یمحـو فیه السیئات و هو شهر البـرکه و هو شهر الانابه و هو شهر

 التـوبه وهو شهر المغفـره و هـو شهرالعتق من النار والفوز بالجنه،

 الا فاجتنبـوا فیه کل حرام و اکثروا فیه مـن تلاوه القران... [1]

 ترجمه:

  ماه رمضان ماه خداوند عزیز و جلیل است، و آن ماهـی است که در

آن نیکیهادوچندان و بدیها محو میشود، ماه برکت و ماه بازگشت به خدا

 و تـوبه ازگنـاه و مـاه آمـرزش و مـاه آزادی از آتـش دوزخ و کـامیـابـی

به بهشت است.

آگاه بـاشیـد در آن ماه از هـرحـرامـی بپـرهیزیـد و قـرآن را زیاد بخـوانیـد.

*******

بحارالانوار،ج96،ص340

ثواب روزه رمضان

 از کعب‌الاحبار نقل شده است: حضرت موسی در مناجات عرض کرد

خداوندا من در الواح تورات امّتی را مییابم که در ماه رمضان برای تو

عبادت کنند و تو گناه گذشته ایشان را بیامرزی. اینان را از امّت من

قرار بده.

 حق تعالی فرمود: ایشان از محمّد (ص) هستند. ثواب این امت را

هیچ امتی نخواهد داشت.

 ای موسی! من روزه‌ی رمضان را واجب کردم و هر که نزد من آید و

در صحیفه‌ی اعمال او ده رمضان باشد. از محسنان است.

 و اگر بیست رمضان باشد، از ابرار است .

و اگر سی رمضان باشد، رتبه او از رتبه‌ی شهدا بالاتر است.

ای موسی چون ماه رمضان آید جمله عرض را امر میکنم که از عبادت

 خود بازایستند و گوش به دعای روزه‌داران دهند. تا هر زمان که دعا

کنند فرشتگان آمین گویند و من قسم خورده‌ام که دعای ایشان را رد نکنم.1

*******

پاورقی:1سی دی هدایت درحکایت

داستان دوستان

اولین روزه امام حسین (علیه السلام)

اوّلین بار است که آقا ابی‌عبدالله روزه گرفته بودحضرت فاطمه (س)

 فرستاد دنبال آقا رسول الله (ص) بابا جان یا رسول الله اوّلین بار

 است حسین روزه گرفته، افطار قدم رنجه کنید، خدمت شما باشیم.

 همه کنار سفره افطار حسین جمعند، وقت افطار که شد، آب

 مقابل حسین گذاشتند، وقتی خواست افطار کند یک نگاه به صورت

 جدّش رسول الله (ص) کرد، یا جدّا، به من چه می‌دهی افطار کنم؟

 یک نگاه به صورت قشنگ حسین کرد فرمود: نصف عبادت‌های من

 برای آن‌هایی که تو را دوست دارند.

 امیرالمؤمنین فرمود: حسین جان افطار کن، بابا جان به من چه

می‌دهی افطار کنم؟

 امیرالمؤمنین فرمود: نصف عبادت‌های من برای آن‌هایی که تو را

دوست دارند. ( فردای قیامت یک وقت به پرونده اعمالت نگاه

 می‌کنی عبادت‌های علی را می‌بینی).

 فاطمه (س)فرمود:پسرم افطارکن،مادربه من چه می‌دهی افطارکنم؟

 فرمود: نصف عبادت‌های من برای آن‌هایی که برای تو گریه می‌کنند

 ( ثواب یکی از آن نمازهای شب نشسته حضرت زهرا ( سلام الله

علیها) برای همه ما بس است. ثواب یکی از آن تازیانه‌هایی که

در راه ولایت خورد برای مغفرت ما در روز قیامت بس است).

 امام حسن ( علیه السّلام) فرمود: داداش افطار کن، برادر شما

به من چه می‌دهی؟

 فرمود: فردای قیامت خودم بر در بهشت می‌ایستم یک یک محبّانت

 را وارد بهشت می‌کنم وقتی همه آن‌ها وارد بهشت شدند بعد

خودم وارد می‌شوم.1

×××××××

پاورقی:1  سی دی هدایت درحکایت

 ?رمضان از اسماء الله است.

 رمضان اسمی از اسماء الهی می‌باشد ونبایست به تنهایی ذکر کرد مثلاً بگوئیم رمضان آمد یا رفت، بلکه باید گفت ماه رمضان آمد، یعنی ماه را باید به اسم اضافه نمود.

 امام باقر (ع) در این رابطه می‌فرمایند: نگوئید این است رمضان، و نگوئید رمضان رفت و یا آمد، زیرا رمضان نامی از اسماء ا... است که نمی‌رود و نمی‌اید که شیء ذائل و نابود شدنی می‌رود و می‌آید... . (1)

 البته برخی نیز می‌گویند چون به هنگام نامگذاری ماه‌های عربی، این ماه در فصل گرمای تابستان قرار داشت ماه «رمضان» نامیده شد.

 رمضان از مصدر « رمض» به معنای شدت گرما، و تابش آفتاب بر رمل و سنگریزه معنا شده است. انتخاب چنین واژه‌ای براستی از دقت‌نظر و لطافت خاصی برخوردار است، چرا که سخن از گداخته شدن است، و شاید به تعبیری دگرگون شدن در زیر آفتاب گرم و سوزان نفس و تحمل ضربات بی‌امانش، زیرا که رمضان ماه تحمل شدید و عطش می‌باشد، عطش ناشی از آفتاب سوزان یا گرمای شدید روزهای طولانی تابستان، و عطش دیگر حاصل از نفس سرکشی که پیوسته می‌گدازد، و سوزشش براستی جبران‌ناپذیر است.

 فضیلت ماه مبارک رمضان                                                                                                           

ماه رمضان ماه خداوند، ماه نزول قرآن و از شریف‌ترین ماه‌های سال است.

 در این ماه درهای آسمان و بهشت گشوده و درهای جهنم بسته می‌شود و عبادت در یکی از شبهای آن ( شب‌قدر) بهتر از عبادت هزار ماه است.

 رسول خدا (ص) در خطبه شعبانیه خود درباره فضیلت و عظمت ماه رمضان فرموده است:

 « ای بندگان خدا ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به سوی شما روی آورده است، ماهی که نزد خداوند بهترین ماه‌ها است، روزهایش بهترین روزها، شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعاتش بهترین ساعات است. برمهمانی خداوند فرا خوانده شدید و از جمله اهل کرامت قرار گرفتید، در این ماه، نفس‌های شما تسبح، خواب شما عبادت، عمل‌هایتان مقبول و دعاهایتان مستجاب است. پس با نیت‌های درست و دلی پاکیزه، پروردگارتان را بخوانید تا شما را برای روزه داشتن و تلاوت قرآن توفیق دهد. بدبخت کسی است که از آمرزش خدا در این ماه عظیم محروم گردد، با گرسنگی و تشنگی در این ماه، به یاد گرسنگی و تشنگی قیامت باشید.»

 آنگاه پیامبر(ص) وظیفه روزه‌داران را برشمرد و از صدقه برفقیران، احترام به سالخوردگان، ترحم به کودکان، صله ارحام، حفظ زبان و چشم و گوش از حرام، مهربانی به یتیمان و نیز عبادت و سجده‌های طولانی، نماز، توبه، صلوات، تلاوت قرآن و فضیلت اطعام در این ماه سخن گفت. (2)

    بیانات مقام معظم رهبری

 « در حدیث صحیح معتبر از پیامبر اکرم (ص) این است: « الصوم جنه من النار » روزه سپر آتش است. از طرق اهل سنّت هم همین مضمون با الفاظ مختلف نقل شده است، از جمله این لفظ:       « الصیام جنه العبد المومن یوم القیامه کما یقی احدکم سلاحه فی الدنیا » همچنان که شما در دنیا با سلاح و وسیله‌ی دفاعی خودتان از خود دفاع می‌کنید، در آخرت هم به‌ وسیله‌ی روزه از خودتان در مقابل تعرض آتش دوزخ دفاع می‌کنید. خصوصیت روزه چیست که تعبیر « جنه من‌النار» درباره‌ی آن بیان شده است؟

 خصوصیت روزه عبارت است از کفّ نفس. روزه، مظهر کفّ نفس است، « و نهی‌النفس عن‌الهوی ». مظهر صبر در مقابل گناه و غلبه‌ی مشتهیات، روزه است. (3)

 فلسفه و حکمت روزه

 روزه از نظر بهداشت جسم و سلامت بدن و ابعاد دیگر دارای فواید فراوانی است، روزه در سلامت معده و پاکسازی آن از انواع غذاها که موجب انواع بیماریهاست اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.

 پیامبر اکرم(ص) فرمود:« المعده بیت کل داء و الحمئه رأس کل دواء » (4)

 معده مرکز و خانه هر دردی است، و پرهیز و اجتناب ( از غذاهای نامناسب و زیادخوری) اساس و رأس هر داروی شفابخش است. و در روایت دیگر فرمودند: « وصومو اتصحوا » روزه بگیرید تا صحت و سلامتی خویش را تضمین کنید.

 امام صادق (ع) می‌فرمایند: براستی خداوند روزه را واجب کرد، تا بوسیله او بین اغنیاء و فقراء مساوات و برابری بوجود آید، و این برای آن است که ثروتمندان که هرگز درد گرسنگی را احساس نکرده‌اند، به فقرا ترحم نمایند... 

 حضرت علی (ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: یکی از دلایل وجوب روزه این است که روزه ماه رمضان سپر است از عقاب الهی، یعنی روزه موجب غفران و آمرزش گناهان و معاصی انسان است، که بوسیله روزه نجات از آتش جهنم و عقوبت پروردگار به دست ‌می‌آید. (5)

 برخی حوادث و رویدادهای مهم ماه مبارک رمضان

 -  وفات حضرت خدیجه در دهم رمضان سال دهم بعثت

 -  ولادت امام حسن مجتبی (ع) نیمه رمضان سال دوم هجرت

 -  جنگ بدر در سال دوم هجرت

 - مراسم عقد اخوت و پیمان برادری میان مسلمانان

 - بیعت مردم به ولایت عهدی امام رضا (ع) در سال 201 قمری

  -1 بحار جلد69 ص 276

 -2 مفاتیح‌الجنان، تفسیر نمونه ج 1 ص 634

 -3 بیانات در دیدار مسئولان نظام 6/8/63

 -4 بحار بجلد 14

 -5 نهج‌البلاغه چاپ صبحی‌ صالح ، ص 163

دعای امام صادق علیه السلام در روز آخر شعبان

قال الامام الصادق علیه‏السلام ـ مِمّا کانَ یَقولُهُ فی آخِرِ لَیلَةٍ مِن شَعبانَ و أوَّلِ لَیلَةٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ

از جمله دعاهایى که امام صادق علیه‏السلام در آخرین شب شعبان و اوّلین شب ماه رمضان مى‏خوانْد:

 اللّهُمَّ إنَّ هذَا الشَّهرَ المُبارَکَ الَّذی اُنزِلَ فیهِ القُرآنُ هُدىً لِلنّاسِ و بَیِّناتٍ مِنَ الهُدى وَالفُرقانِ قَد حَضَرَ، فَسَلِّمنا فیهِ وَ سَلِّمهُ لَنا و تَسَلَّمهُ مِنّا فی یُسرٍ مِنکَ و عافِیَةٍ ، یامَن أخَذَ القَلیلَ و شَکَرَ الکَثیرَ اقبَل مِنِّی الیَسیرَ .

 خداوندا! این ماه مبارک، که قرآن را در آن فرو فرستاده‏اى و آن را مایه هدایت مردم و نشانه‏هایى روشن از هدایت و فرقان قرار داده‏اى، فرا رسید. پس، ما را در این ماه، سالم بدار و نیز آن را براى ما سالم بدار و آن را با آسانى و تندرستى از سوى خودت، از ما دریافت کن. اى که اندک را مى‏گیرى و پاداش بسیار مى‏دهى! اندک را از من بپذیر!
اللّهُمَّ إنّی أسأَلُکَ أن تَجعَلَ لی إلى کُلِّ خَیرٍ سَبیلاً، و مِن کُلِّ ما لا تُحِبُّ مانِعا، یا أرحَمَ الرّاحِمینَ، یا مَن عَفا عَنّی و عَمّا خَلَوتُ بِهِ مِنَ السَّیِّئاتِ،یا مَن لَم یُؤاخِذنی بِارتِکابِ المَعاصی، عَفوَکَ عَفوَکَ عَفوَکَ یا کَریمُ، إلهی وَ عَظتَنی فَلَم أتَّعِظ ، و زَجَرتَنی عَن مَحارِمِکَ فَلَم أنزَجِر، فَما عُذری؟ فَاعفُ عَنّی یا کَریمُ ، عَفوَکَ عَفوَکَ

خداوندا! از تو مى‏خواهم که به سوى هر نیکى، راهى و در برابر هر آنچه دوست ندارى، باز دارنده‏اى برایم قرار دهى! اى مهربان‏ترینِ مهربانان؛ اى که از من و از گناهانى که در نهان انجام داده‏ام، چشم پوشیدى؛ اى آن که مرا به خاطر نافرمانى‏ها مؤاخذه ننمودى! ببخشاى، ببخشاى، ببخشاى، اى بزرگوار!
خدایا! پندم دادى، پند نگرفتم! از گناهانت بازم داشتى، دست برنداشتم! چه عذرى دارم؟! پس بر من ببخشاى، اى بزرگوار! ببخشاى، ببخشاى!
اللّهُمّ، إنّی أسأَلُکَ الرّاحَةَ عِندَ المَوتِ، وَالعَفوَ عِندَ الحِسابِ، عَظُمَ الذَّنبُ مِن عَبدِکَ فَلیَحسُنِ التَّجاوُزُ مِن عِندِکَ، یا أهلَ التَّقوى و یا أهلَ المَغفِرَةِ، عَفوَکَ عَفوَکَ

 . خداوندا! از تو آسودگى را به هنگام مرگ و بخشایش را به هنگام حساب، مى‏خواهم. بنده‏ات گناه بزرگ آورْد. اینک، گذشت از سوى تو، نیکوست، اى شایسته تقوا و اى شایسته آمرزش! ببخشاى، ببخشاى!
اللّهُمَّ إنّی عَبدُکَ وَابنُ عَبدِکَ وَابنُ أمَتِکَ، ضَعیفٌ فَقیرٌ إلى رَحمَتِکَ، و أنتَ مُنزِلُ الغِنى وَالبَرَکَةِ عَلَى العِبادِ، قاهِرٌ مُقتَدِرٌ، أحصَیتَ أعمالَهُم و قَسَمتَ أرزاقَهُم، و جَعَلتَهُم مُختَلِفَةً ألسِنَتُهُم و ألوانُهُم، خَلقا مِن بَعدِ خَلقٍ، لا یَعلَمُ العِبادُ عِلمَکَ، ولا یَقدِرُ العِبادُ قَدرَکَ، و کُلُّنا فَقیرٌ إلى رَحمَتِکَ، فَلا تَصرِف عَنّی وَجهَکَ، وَاجعَلنی مِن صالِحی خَلقِکَ فِی العَمَلِ وَالأَمَلِ وَالقَضاءِ وَالقَدَرِ

 خداوندا! من بنده تو و فرزند بنده و کنیز توام، ناتوانى که نیازمند رحمت توست؛ و تویى که بر بندگانت، توانگرى و برکت را فرو مى‏فرستى و چیره با اقتدارى و کارهاى بندگان را شمرده و روزى‏هایشان را تقسیم کرده‏اى و آنان را با زبان‏ها و رنگ‏هاى گوناگون، قرار داده‏اى، آفرینشى پس از آفرینشى .
بندگان، نه دانش تو را دارند و نه قدرت تو را . همه ما نیازمند رحمت توییم. پس، روى رحمت را از من برنگردان و مرا در کار و امید و تقدیر خویش، از بندگان شایسته‏ات قرار بده!.
اللّهُمَّ أبقِنی خَیرَ البَقاءِ، و أفنِنی خَیرَ الفَناءِ؛ عَلى مُوالاةِ أولِیائِکَ و مُعاداةِ أعدائِکَ وَالرَّغبَةِ إلَیکَ وَالرَّهبَةِ مِنکَ، وَالخُشوعِ وَالوَفاءِ وَالتَّسلیمِ لَکَ، وَالتَّصدیقِ بِکِتابِکَ، وَاتِّباعِ سُنَّةِ رَسولِکَ .

خداوندا! مرا به نیکوترین ماندن، باقى بدار و به بهترین فنا، فانى ساز: بر دوستى با دوستانت و دشمنى با دشمنانت و شوق به درگاهت و هراس از عظمتت و خشوع و وفا و تسلیم نسبت به خودت و باور به کتابت و پیروى از سنّت فرستاده‏ات .
اللّهُمَّ ما کانَ فی قَلبی مِن شَکٍّ أو ریبَةٍ، أو جُحودٍ أو قُنوطٍ ، أو فَرَحٍ أو بَذَخٍ، أو بَطَرٍ أو خُیَلاءَ، أو رِیاءٍ أو سُمعَةٍ، أو شِقاقٍ أو نِفاقٍ، أو کُفرٍ أو فُسوقٍ أو عِصیانٍ، أو عَظَمَةٍ أو شَیءٍ لا تُحِبُّ، فَأَسأَلُکَ یا رَبِّ أن تُبدِلَنی مَکانَهُ إیمانا بِوَعدِکَ، و وَفاءً بِعَهدِکَ، و رِضا بِقَضائِکَ، و زُهدا فِی الدُّنیا، و رَغبَةً فیما عِندَکَ، و اُثرَةً و طُمَأنینَةً و تَوبَةً نَصوحا، أسأَلُکَ ذلِکَ یا رَبَّ العالَمینَ .

خداوندا! آنچه در دلم هست، از: شک و تردید، یا انکار و یأس، یا شادى بى‏جا و غرور، یا سرمستى و غرور، یا ریا و آوازه‏خواهى، یا دشمنى و نفاق، یا کفر و تبهکارى و نافرمانى، یا خودبزرگ‏بینى و یا هر چه که دوست نمى‏دارى ـ پروردگارا ـ از تو مى‏خواهم که آنها را به ایمان به وعده‏ات، وفا به پیمانت، رضا به تقدیرت، پارسایى در دنیا، شوق به آنچه پیش توست، بزرگوارى، آرامش و توبه راستیناست. توبه نصوح، یعنى توبه درست و بى‏غل و تبدیل کنى! اى پروردگار جهانیان! اینها را از تو مى‏طلبم.
إلهی أنتَ مِن حِلمِکَ تُعصى، و مِن کَرَمِکَ وَ جودِکَ تُطاعُ؛ فَکَأَنَّکَ لَم تُعصَ، و أنَا و مَن لَم یَعصِکَ سُکّانُ أرضِکَ، فَکُن عَلَینا بِالفَضلِ جَوادا، و بِالخَیرِ عَوّادا، یا أرحَمَ الرّاحِمینَ

خدایا! چون بردبارى، نافرمانى‏ات مى‏کنند و چون بزرگوار و بخشنده‏اى، فرمانت مى‏برند، آن چنان که گویا نافرمانى‏ات نکرده‏اند. من و آن که نافرمانى تو نکرده است، ساکنان زمین توییم. پس با عطاى خویش بر ما، بخشنده و خیررسان باش، اى مهربان‏ترینِ مهربانان!
درود خدا بر محمّد و خاندان او، درودى پیوسته و بى‏شمار، درودى که ارزش آن را کسى جز تو نداند، اى مهربان‏ترینِ مهربانان!

**************

                                   حدیث روز

امام رضا ع می فرمایند:

هر که سه روز از روزهای آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به ماه مبارک رمضان وصل کند خداوند ثواب دو ماه روزه ی متوالی برای وی مینویسد.

ابوالصلت هروی روایت کرده است که در جمعه آخر ماه شعبان به خدمت امام رضا ع رفتم،حضرت فرمود:

ای ابوالصلت اکثر ماه شعبان رفت و این جمعه ی آخر آن است پس تدارک و تلافی کن در آنچه از این ماه مانده است،دعا و استغفار بسیار بکن، و تلاوت قرآن بسیار بکن، و توبه کن بسوی خدا از گناهان خود تا آنکه چون ماه مبارک درآید خالص گردانیده باشی خود را از برای خدا،مگذار در گردن خود امانت و حق کسی را مگر آنکه ادا کنی،مگذار در دل خود کینه کسی را مگر آنکه بیرون کنی و مگذار گناهی را که می کرده ای مگر آن که ترک کنی و از خدا بترس و توکل کن بر خدا در پنهان و آشکار امور خود و هر که بر خدا توکل کند خدا برای او بس است .

شیخ صدوق به سند معتبره روایت کرده از حضرت امام رضا (علیه السلام) از پدران بزرگوار خود از حضرت امیرالمؤ منین (علیه و على اولاده السلام) که فرمود : خطبه اى خواند براى ما روزى حضرت رسول خدا (صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ آله) پس فرمود : اَیُّها النّاس بدرستى که رو کرده است به سوى شما ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش. ماهى است که نزد خدا بهترین ماه ها است و روزهایش بهترین روزها است و شب هایش بهترین شب ها است و ساعت هایش بهترین ساعتها است و آن ماهی است که خوانده اند شما را در آن بسوى ضیافت خدا و گردیده اید در آن از اهل کرامت خدا . نَفَسهاى شما در آن ثواب تسبیح دارد و خواب شما ثواب عبادت دارد و عملهاى شما در آن مقبول است و دعاهاى شما در آن مستجاب است . پس سؤ ال کنید از پروردگار خود به نیّت هاى درست و دل هاى پاکیزه از گناهان و صفات ذمیمه که توفیق دهد شما را براى روزه داشتن آن و تلاوت کردن قرآن در آن .

به درستى که شقى و بد عاقبت کسى است که محروم گردد از آمرزش خدا در این ماه عظیم و یاد کنید به گرسنگى و تشنگى شما در این ماه تشنگى و گرسنگى روز قیامت را و تَصدّق کنید بر فقیران و مسکینان خود و تعظیم نمائید پیران خود را و رحم کنید کودکان خود را و نوازش نمائید خویشان خود را و نگاه دارید زبان هاى خود را از آنچه نباید گفت و بپوشید دیدهاى خود را از آنچه حلال نیست شما را در نظر کردن به سوى آن و بازدارید گوش هاى خود را از آنچه حلال نیست شما را شنیدن آن و مهربانى کنید با یتیمان مردم تا مهربانى کنند بعد از شما با یتیمان شما و بازگشت کنید به سوى خدا از گناهان خود و بلند کنید دست هاى خود را به دعا در اوقات نمازهاى خود ، زیرا که وقت نمازها بهترین ساعت ها است که نظر مى کند حق تعالى در این اوقات به رحمت به سوى بندگان خود و جواب مى گوید ایشان را هرگاه او را مناجات کند و لبّیک مى گوید ایشان را هرگاه او را ندا کنند و مستجاب مى گرداند هرگاه او را بخوانند اى گروه مردمان . به درستى که جان هاى شما در گروِ کرده هاى شما است ، پس از گرو به در آورید به طلب آمرزش از خدا و پشت هاى شما گرانبار است از گناهان شما ، پس سبک گردانید آنها را به طول دادن سجده ها و بدانید که حق تعالى سوگند یاد کرده است به عزّت و جلال خود که عذاب نکند نمازگذارندگان و سجده کنندگان در این ماه را و نترساند ایشان را به آتش جهنم در روز قیامت .

ایُّها النّاس هر که از شما افطار دهد روزه دار مؤمنى را در این ماه از براى او خواهد بود نزد خدا ثواب بنده آزاد کردن و آمرزش گناهان گذشته . پس ‍ بعضى از اصحاب گفتند : یا رسول الله همه ما قدرت بر آن نداریم . حضرت فرمود : بپرهیزید از آتش جهنم به افطار فرمودن روزه داران اگرچه به نصف دانه خرما باشد و اگر چه به یک شربت آبى باشد ؛ به درستى که خدا این ثواب را مى دهد کسى را که چنین کند اگر قادر بر زیاده از این نباشد .

اَیُّها النّاسُ هر که خُلْق خود را در این ماه نیکو گرداند بر صراط آسان بگذرد در روزى که قدم ها بر آن لغزد و هر که سبک گرداند در این ماه خدمت غلام و کنیز خود را ، خدا در قیامت حساب او را آسان گرداند و هر که در این ماه شرّ خود را از مردم باز دارد ، حق تعالى غضب خود را در قیامت از او باز دارد و هر که در این ماه یتیم بى پدرى را ، گرامى دارد خدا او را در قیامت گرامى دارد و هر که در این ماه صله و احسان کند با خویشان خود خدا وَصل کند او را به رحمت خود در قیامت و هر که در این ماه قطع احسان از خویشان خود بکند ، خدا در قیامت قطع رحمت از او کند و هر که نماز سنّتى در این ماه بکند خدا براى او برات بیزارى از آتش جهنم بنویسد و هر که در این ماه نماز واجبى را ادا کند خدا عطا کند به او ثواب هفتاد نماز واجب که در ماه هاى دیگر کرده شود و هر که در این ماه بسیار بر من صلوات فرستد خدا سنگین گرداند ترازوى عمل او را در روزى که ترازوهاى اعمال سبک باشد و کسى که یک آیه از قرآن در این ماه بخواند ثواب کسى دارد که در ماه هاى دیگر ختم قرآن کرده باشد .

اَیُّها النّاسُ بدرستى که درهاى بهشت در این ماه گشاده است پس سؤ ال کنید از پروردگار که آن را به روى شما نبندد ؛ و درهاى جهنّم در این ماه بسته است . پس سؤ ال کنید از پروردگار تبارک و تعالى به تلاوت کردن قرآن مجید در شب ها و روزهاى این ماه و به ایستادن به نماز و جِدّ و جَهد کردن در عبادت و بجا آوردن نمازها در اوقات فضیلت و کثرت استغفار و دعا .

فَعَنِ الصّادِقِ علیه السلام : اَنَّهُ مَنْ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ فى شَهْرِ

امام صادق علیه السلام فرمود: هر که در ماه رمضان آمرزیده نشود

رَمَضانَ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ اِلى قابِلٍ اِلاّ اَنْ یَشْهَدَ عَرَفَهَ

تا سال آینده آمرزیده نشود مگر آنکه در عرفات حاضر شود

و نگاه دارد خود را از چیزهایى که خدا حرام کرده است و از افطار کردن بر چیزهاى حرام و رفتار کن به نحوى که مولاى ما حضرت صادق (علیه السلام) وصیّت نموده و فرموده هرگاه روزه دارى ، مى باید که روزه داری گوش و چشم و مو و پوست و جمیع اعضاى تو ، یعنى از محرّمات بلکه از مکروهات و فرمود باید که روزِ روزه داری تو مانند روزِ افطار تو نباشد و نیز فرموده که روزه نه همین ترک از خوردن و آشامیدن است ؛ بلکه باید در روز روزه نگاه دارید زبان خود را از دروغ و بپوشانید دیده هاى خود را از حرام و با یکدیگر نزاع مکنید و حَسَد مبرید و غیبت مکنید و مجادله مکنید و سوگند دروغ مخورید بلکه سوگند راست نیز و دشنام مدهید و فحش مگوئید و ستم مکنید و بى خردى مکنید و دلتنگ مشوید و غافل مشوید از یاد خدا و از نماز و خاموش باشید از آنچه نباید گفت و صبر کنید و راستگو باشید و دورى کنید از اهل شرّ و اجتناب کنید از گفتار بد و دروغ و افتراء و خصومت کردن با مردم و گمان بد بردن و غیبت کردن و سخن چینى کردن و خود را مُشْرِف به آخرت دانید و منتظر فَرَج و ظُهور قائم آل محمّد (علیه السلام) باشید و آرزومند ثوابهاى آخرت باشید و توشه اعمال صالحه براى سفر آخرت بردارید .
بر شما باد به آرام دل و آرام تن و خضوع و خشوع و شکستگى و مذلّت مانند بنده اى که از آقاى خود ترسد و ترسان باشید از عذاب خدا و امیدوار باشید رحمت او را و باید پاک باشد اى روزه دار دل تو از عیبها و باطن تو از حیله ها و مکرها و پاکیزه باشد بدن تو از کثافتها و بیزارى بجوى به سوى خدا از آنچه غیر اوست و در روزه ولایت خود را خالص گردانى از براى او و خاموش باشى از آنچه حق تعالى نهى کرده است تو را از آن در آشکارا و پنهان و بترسى از خداوند قهار آنچه سزاوار ترسیدن او است در پنهان و آشکار و ببخشى روح و بدن خود را به خداى عزّوجلّ در ایّام روزه خود و فارغ گردانى دل خود را از براى محبّت او و یاد او و بدن خود را به کارفرمائى در آنچه خدا تو را امر کرده است به آن و خوانده است به سوى آن اگر همه اینها را به عمل آورى آنچه سزاوار روزه داشتن است به عمل آورده اى و فرموده خدا را اطاعت کرده اى و آنچه کم کنى از آنها که بیان کردم از براى تو به قدر آن از روزه تو کم مى شود از فضل آن و ثواب آن .

به درستى که پدرم گفت : رسول خدا (صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ آله) شنید که زنى در روز روزه اى جاریه خود را دشنام داد . حضرت طعامى طلبید . آن زن را گفت بخور زن . زن گفت من روزه ام . فرمود : چگونه روزه اى که جاریه خود را دشنام دادى . روزه فقط همین نخوردن و نیاشامیدن تنها نیست . به درستى که حق تعالى روزه را حجابى گردانیده است از سایر امور قبیحه . از کردار بد و گفتار بد . چه بسیار کمند روزه داران و چه بسیارند گرسنگى کشندگان و حضرت امیرالمؤ منین (علیه السلام) فرمود که چه بسیار روزه دارى که بهره اى نیست او را از روزه به غیر از تشنگى و گرسنگى و چه بسیار عبادت کننده اى که نیست او را بهره اى از عبادت به غیر تَعَب . اى خوشا خواب زیرکان که بهتر از بیدارى و عبادت احمقان است و خوشا افطار کردن زیرکان که بهتر از روزه داشتن بى خردان است .

و روایت شده از جابربن یزید از حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) که حضرت رسول (صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ آله) به جابر بن عبدالله فرمود : اى جابر این ماه رمضان است ، هر که روزه بدارد روز آن را و بایستد به عبادت پاره اى از شبش را و باز دارد از حرام شکم و فَرْج خود را و نگاه دارد زبان خود را ، بیرون رود از گناهان خود مثل بیرون رفتن او از ماه . جابر گفت یا رسول اللّه چه نیکو است این حدیث که فرمودى ، فرمود : اى جابر چقدر سخت است این شرطهایى که نمودم .